Jinsi ya kumsikiliza mwenzio

Tulikwisha kuangalia kwa utangulizi umuhimu wa kusikiliza. Kwamba watu tunaozungumza nao wanaweza kuwa hawajui yale tunayoyajua ama hata kwa kiwango chetu. Lakini je, tunajua kila kitu? Jibu ni wazi kwamba si kweli. Wapo watu wengi wanaojua kuliko sisi katika maeneo kadha wa kadha. Watu hao hawana alama usoni inayowaonyesha weledi wao. Bahati mbaya ni kwamba wajuao huonekana kama vile hawajui. Kwa hivyo, kwa sababu hiyo ya kutoweza kumtambua ajuaye kwa kumwangalia tu, basi hiyo iwe ni sababu tosha ya kukushawishi kuwasikiliza watu wanaokuzunguka.

Tufanyeje kusikiliza kwa makini? Tutumie mbinu gani?

Hapa tutataja kadhaa, ambazo hata hivyo si msahafu. Tuzijadili kuona kama zaweza kufaa kutufanya kuwa wasikilizaji wazuri zaidi.

Mawasiliano ya kweli baina ya watu wawili yana hatua tatu:

1. Kusikiliza: Maana yake kufanya jitihada za dhati kujaribu kusikiliza kile hasa kinachosemwa na mwenzio.
2. Kuelewa: baada ya kufanya jitihada za kusikiliza kinachosemwa, sasa unajitahidi kupata maana hasa iliyolengwa. Unahama kutoka kusikiliza, mpaka kujaribu kumwelewa msemaji.
3. Kupima: Ukiisha kujiridhisha kuwa umemwelewa msemaji, sasa unafanya bidii ya kupima ulichoambiwa. Hapo unaangalia kama kilichosemwa kinaleta maana kwako bila kulazimika kumwonyesha msemaji kwamba sasa unapima maneno yake.

Jinsi ya kusikiliza vyema:
1. Jitahidi kumakinika kwa msemaji. Onyesha kwa uso, mwili na mkao wako kuwa unamsikiliza anayesema. Ni wazi kuwa mtu anyeangalia wapita njia wakati anajua yupo anayesema naye, hana sifa ya usikilizaji mzuri.
2. Hakikisha kuwa akili yako yote iko katika kile kinachosemwa. Usiache akili yako ikawa inapita pita kwingine wakati kuna binadamu anasema na wewe. Hiyo si haki.
3. Usiingilie sentensi zake wakati anasema. Wengine wanasema kumkata kauli. Mwache aseme anachosema kwa uhuru. Subiri amalize ndipo uulize kama kuna sehemu ya kuuliza. Ni wazi mtu anaposema hufurahi sana anapoona kwamba amepata nafasi ya kusema kwa ukamilifu kile anachotaka kukisema. Kuingilia maana yake ni kuonyesha kwamba kusikilizi ila unatafuta kukosoa, ama unajifanya mjuaji.
4. Hakikisha unamaliza kusikiliza kabla hujaanza kusema! Huwezi hata siku moja kusikiliza kama mwenzetu unafikiria tu cha kusema wakati kuna mtu anasema tayari.
5. Sikiliza mawazo makuu yanayojitokeza katika maongezi. Haya ni mawazo ambayo yanaonekana kuwa ndiyo lengo hasa la msemaji. Huweza kusemwa mwanzoni kabisa mwa mazungumzo ama mwishoni ama hata kurudiwa rudiwa. Fungua masikio yako yote jamaa anapotumia maneno kama “Ninachotaka kusema ni kwamba…” au “ Kumbuka bwana…” ama “Cha muhimu ni…”
6. Uliza usikoelewa. Kama huna hakika kwamba umeelewa kilichosemwa, uliza. Unaweza kurudia kilichosemwa na mzungumzaji wako kwa maneno yako mwenyewe ili kuhakiki kwamba si tu ulisikiliza kwa makini bali pia ulielewa. Kwa mfano “ Kwa hiyo umesema kwamba …..” Kama umekosea atakurekebisha.
7. Toa mrejesho. Kaa mkao wa kuchangamka na mwangalie msemaji machoni. Tingisha kichwa hapa na pale kuonyesha kwamba unaelewa. Tabasamu panapostahili, cheka ikibidi ama tulia kufuatana na mtiririko wa msemaji. Hayo yote ni kuonyesha kwamba unamsikiliza na kumwelewa. Itasikitisha kama msemaji anakusimulia jambo la huzuni halafu mwenzetu unabaki kutabasamu.

Kumbuka, mawazo kuzunguka mara karibu nne kuliko maneno yanayosemwa mdomoni. Kwa kujizoeza, hali ukisikiliza, basi utaweza kufikiri zaidi kile unachokisikia, na kukielewa na hivyo kuonyesha wazi kwa msemaji kwamba unakifuatilia kwa kutoa mrejesho unaofaa.

Maoni

  1. Unknown17/10/08 6:50 PM

    Bro Bwaya huko juu ile mbaya,nikweli kwamba wapo watu wengi ambao wanakuwa na matatizo kama hayo ya kuwasikiliza watu na kuwaelewa,mimi binafsi nilikuwa najiuliza sana kuhusiana na suala hlo,juzi kati nilikuwa na chat na washkaji flani hv wa kenya,wakawa wanadai eti sisi ni watanzania ni wagumu kuelewa,nikagundua kuwa kuwa,kuna mtu anakuwa muelewa kwenye baadhi ya maongezi,kwahyo unapaswa kuwa makini unapokuwa unawasiliana na mtu.kwangu maoni ni hayo tu.

    JibuFuta
  2. Christian Bwaya17/10/08 8:43 PM

    Shayo Karibu sana katika kibaraza hiki. Asante kwa maoni mazuri. Ni kweli kwamba kusikiliza na kuelewa, kama ulivyotoa mifano, ni kazi ngumu. Karibu tena na tena.

    JibuFuta

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Makundi Manne ya Tabia za Watoto Kitabia

Picha
Ingawa ni kweli tunazaliwa na sehemu ya tabia tulizonazo, upo ukweli wa kiutafiti unaothibitisha kwamba mazingira ya kimalezi yana nafasi kubwa katika kujenga tabia za mtu. Ukuaji wa mtoto kimwili na kiakili, mathalani, unatawaliwa zaidi na uasili ambao kwa kiasi kubwa hatuna mamlaka nao. Hata hivyo, ukuaji wa kihisia na kimahusiano unatawaliwa zaidi na mazingira ya kimalezi ambayo tayari tuliyaona kwenye makala iliyopita .
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»