Wajibu wa Wamiliki wa Shule za Msingi za Bweni

PICHA: BORGEN Magazine

TUMESHAURIANA mambo kadhaa ya kuzingatia tunapolazimika kuwapeleka watoto wadogo kwenye shule za msingi za bweni. Kubwa zaidi ni mzazi kujiridhisha na namna shule inavyomwekea mtoto mazingira mazuri yanayofanana na yale ya nyumbani.

Katika makala haya, tunazishauri menejementi za shule zinazotoa huduma za bweni kwa ngazi ya shule ya msingi.  Ushauri huu unatokana na uchambuzi wa matokeo ya tafiti mbalimbali za malezi ya watoto wanaolelewa vituoni (institutionalized child care).

Huduma za msingi

Shule zihakikishe huduma zinazingatia ubora kwa kuyafanya mazingira ya shule yawe na sura ya nyumbani. Watoto wadogo wasichanganywe na watoto wa umri mkubwa katika chumba/bweni moja. 

Mtoto asichangie kitanda na wenzake; aishi na majirani wachache chumbani wanaolingana nae kiumri; apate uangalizi wa karibu kwa mlezi mwenye sifa na anawasiliana kwa karibu na wazazi wake.

Idadi nzuri kwa watoto wa darasa la kwanza mpaka la saba ni watoto wanne kwa chumba kimoja bwenini. Mlezi mmoja aangalie vyumba viwili mpaka vinne kwa watoto wa madarasa ya awali, na vyumba vinne mpaka sita kwa madarasa ya juu. Kufanya hivi kunawawezesha walezi kufuatilia kwa karibu maendeleo ya mtoto mmoja moja kama inavyokuwa nyumbani.

Sifa za walezi

Si kila mtu anaweza kuwa mlezi wa watoto wadogo. Ni muhimu, basi, kupata mtu mwenye moyo wa kuwapenda, kuwajali na kuwatunza watoto bila mtoto kujisikia kusumbuliwa.

Mara nyingi walezi wa kike ambao ni wazazi hufanya vizuri zaidi ya walezi wa kiume. Walezi hawa wanakuwa na uelewa mzuri wa mahitaji mahususi ya watoto kuliko walezi wasio wazazi.

Kadhalika, walezi wasibadilike badilike mara kwa mara. Watoto wanahitaji kuwa na mtu waliyemzoea na kumwamini, waweze kuwa huru naye.  Unapobadili mlezi mara kwa mara, unawapa kazi watoto kumzoea upya hali inayoweza kuwafanya wakakosa amani kuona mtu waliyemwamini anaachana nao.

Pia menejimenti zitambue kuwa uzoefu pekee hautoshi. Ni muhimu kuwaandalia walezi semina za mara kwa mara kuwasaidia kuboresha uelewa wao kuhusu mahitaji ya watoto kiumri.

Utaratibu wa mawasialiano

Mtoto aliyetengwa na familia yake anapungukiwa kitu muhimu kwenye maisha yake. Ukaribu wa kifamilia unamsaidia mtoto kujisikia salama kisaikolojia.

Shule itengeneza utaratibu mzuri wa wazazi kuwasiliana na watoto wao mara kwa mara. Kwa watoto wa madarasa ya awali, ni vyema wazazi wapate fursa ya kuwaona watoto angalau mara moja kwa juma. Kufanya hivi kutawaruhusu watoto kuendelea kuwa karibu na wazazi wao hata katika mazingira ya shule.

Sambamba na hili, wazazi waelimishwe na kimsingi walazimike kuwatembelea watoto wao wanaoishi bweni. Kwa kuwa wapo wazazi wanaoweza kuwatelekeza watoto shuleni kwa miezi kadhaa, shule zinaweza kuweka kigezo cha kumtembelea mtoto kama kigezo cha kuendelea kupata huduma hiyo ya bweni.

Mazingira sisimushi

Shule iweke mazingira sisimushi kwa mtoto. Sambamba na vifaa vya kujifunzia vinavyopatikana kwenye shule nyingi, ni muhimu kuhakikisha watoto wanapata muda mzuri wa kucheza na kufurahia muda wa mapumziko. Shule nyingi zinaweka msisitizo kwenye taaluma na kusahau michezo.

Pia katika kuhakikisha mtoto anajenga uwezo wa kujimudu, shule iwe na ratiba ya kuwawezesha watoto kushiriki kazi za mikono. Badala ya kuwa na watu maalum wa kufanya kazi za nje, ni muhimu mtoto ashiriki kikamilifu. Shughuli kama kufua nguo nyepesi, kusafisha maeneo anayoishi, kutunza bustani, kusafisha vyombo na shughuli nyingine kama hizo.

Kama tulivyoona, wazazi wengi wanakuwa na matarajio makubwa kitaaluma kwa watoto wao. Hali hii inakuwa shinikizo kwa walimu kuweka msisitizo wa kitaaluma ambao wakati mwingine haulingani na uwezo wa mtoto.

Wazazi waelimishwe hasara za kuwa na matarajio makubwa kitaaluma kwa watoto. Hatua hiyo inaweza kuzisaidia shule kuongeza muda wa michezo ambayo nayo ni muhimu kwa ukuaji wa watoto.

Haya yakifanyika, shule za bweni zinaweza kuwa na faida kwa watoto ambao kwa namna moja au nyingine wanalazimika kuondoka kwenye mazingira ya nyumbani kwenda kupata elimu katika shule za bweni.


Makala haya yalichapishwa awali kwenye Jarida la Kisima cha Maarifa linaloandaliwa na Gazeti la Mtanzania.

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»

Ukuaji wa Kiakili na Kimwili kwa Mtoto wa Miaka 0 – 3

Picha
Katika makala haya, tunatazama kwa ufupi makuzi ya mtoto mwenye umri wa siku moja mpaka miezi 36. Tutaangalia mambo ya msingi yanayonesha ukuaji wa mtoto unavyoendelea katika maeneo makubwa manne; 1) ukuaji wa kimwili 2)  kiakili 3)  kimahusino na watu wengine na mwisho 4) kihisia. Kwa kawaida maeneo haya manne yanategemeana ili kumwezesha mtoto kukua kwa ujumla. Kwa mfano ili mtoto akue kimwili, anahitaji ukuaji wa akili ipasavyo ambayo nayo itaathiri namna anavyomudu hisia zake na hivyo kuhusiana na watu wengine. Kwa hiyo ni sawa tukisema hakuna ukuaji wa eneo moja usiotegemea eneo jingine.
Soma zaidi »»