Je, Walimu na Wazazi Wanazungumza Lugha Moja Kujenga Maadili ya Watoto?

PICHA: Godot13


SUALA la maadili limezua mjadala mrefu katika siku za hivi karibuni hasa baada ya wanasiasa kupinga wasichana wajawazitokuendelea na masomo yao kwa sababu ya ujauzito. Kauli hizo zilipingwa vikali na wanaharakati wenye msimamo wa kuwatetea watoto wa kike. Hoja yao ni kwamba kumnyima msichana fursa ya kupata elimu kwa kosa la kuwa mhanga wa mfumo holela usiomjenga msichana kimaadili ni kutokuyatazama mambo katika upana wake.

Tunapozungumzia maadili ya wanafunzi, kimsingi hatukwepi kusaili ushirikiano wa karibu kati ya wazazi, walimu, wanasiasa na jamii kwa ujumla. Jitihada za kujenga maadili katika ngazi ya familia, kwa mfano, lazima zioane na jitihada kama hizo katika eneo la shule. Ikiwa tunataka kweli kujenga kizazi cha watoto wenye maadili, lazima kuhakikisha juhudi za wazazi zinakwenda sambamba na juhudi zinazofanywa na walimu. Panapotokea mazingira ambayo wazazi na walimu wanapishana mbinu, ni vigumu kujenga kizazi cha watoto wenye maadili.

Utafiti uliofanywa na Dk Daniel Mngarah wa ChuoKikuu cha Dodoma na kuchapishwa na Jarida la “Global Journal of Human Social Sciences” Toleo la 17, Na.4 la 2017 unaweza kutupa picha halisi ya ushirikiano uliopo kati ya wazazi na walimu. Kwa mujibu wa Dk. Mngarah, ushirikiano baina ya wazazi na uongozi wa shule umekuwepo kwa muda mrefu ingawa lengo limekuwa ni taaluma ya wanafunzi. Kamati za shule zinapoitishwa, kwa mfano, hoja kuu imekuwa ni ‘namna ya kuinua ufaulu wa wanafunzi.’ Suala la maadili ni kama halijapewa kipaumbele katika mipango na sera za elimu.

Hata hivyo, tafiti mbalimbali zinaonesha kwamba maadili yana nafasi kubwa katika safari ya kujifunza aliyonayo mwanafunzi. Ni dhahiri mwanafunzi mwenye nidhamu na usikivu, anakuwa kwenye nafasi nzuri zaidi ya kujifunza.

Katika utafiti huo, pamoja na mambo mengine, Dk Mngarah alilenga kuchunguza ikiwa walimu na wazazi wana mtazamo unaofanana katika kujenga maadili ya wanafunzi na athari ya mitazamo hiyo katika kushughulikia nidhamu ya wanafunzi. Matokeo ya utafiti huo muhimu yanaonesha hali ya kushangaza kidogo. Kwanza, walimu wakuu walidai hapakuwa na ushirikiano unaoeleweka baina ya shule na wazazi. Wazazi, kwa mfano, walidaiwa kupinga juhudi kubwa zilizokuwa zikifanywa na uongozi wa shule katika kujenga nidhamu ya watoto. Adhabu zilipotolewa, wazazi walikuja juu na kuzitafsiri kama kisasi kati ya walimu na wanafunzi wanaoadhibiwa.

Mkuu mmoja wa Shule anatoa mfano wa mzazi aliyefika shuleni hapo kumshtaki mwalimu aliyekuwa amemwadhibu mwanafunzi kwa utovu wa nidhamu. Inavyoonekana, mwanafunzi alikuwa ameadhibiwa kwa tabia yake ya kutoroka shule na kwenda kuonana na rafiki yake wa kiume pale kijijini. Mwanafunzi huyu alipoadhibiwa, alikwenda kushitaki kwa mzazi kwamba walimu wana chuki naye. Mzazi alipofika shuleni, ilibidi mwalimu na mwanafunzi husika waitwe. Kwa kuwa mwalimu alikuwa ana hakika na kile alichokuwa anakisema, aliomba begi la mwanafunzi lipekuliwe. Begi lilipopekuliwa, zilikutwa nguo ‘za nyumbani’ zilizokuwa zinavaliwa muda wa kutoroka unapowadia. Baadae ilifahamika kwamba mwanafunzi huyo alikuwa mjamzito.

Walimu, kwa upande wao, walionekana kutilia mkazo zaidi kwenye ufaulu wa wanafunzi kuliko tabia na mienendo yao. Mwalimu mmoja ananukuliwa akisema, “Nimeajiriwa kufundisha. Hiyo ndiyo kazi yangu. Sioni sababu ya walimu kuhangaika na masuala ya maadili wa wanafunzi. Wazazi wenyewe ndio hawa na wakuu wa elimu wanataka matokeo makubwa.” (Tafsiri ni yangu). 

Walimu hawakuonekana kushughulika sana na masuala ya maadili isipokuwa kwa utashi wa mwalimu mmoja moja. Kwa upande wao, wazazi walionekana kulichukulia suala la maadili kama wajibu wa akina mama zaidi kuliko wa familia. Wanaume waliamini kazi yao ya msingi ni kuhakikisha familia inapata mahitaji ya kila siku. Suala la malezi liliachwa mikononi mwa akina mama.


Utafiti huu unatusaidia kuelewa changamoto inayotukabili kama jamii. Kwanza, mfumo wetu wa elimu unaonekana kusahau kumjenga mtoto katika maeneo yote ya kimaisha. Lakini pili, inaonekana hakuna uelewa wa pamoja baina ya wazazi na walimu linapokuja suala la maadili kwa watoto. Shule zinasisitiza kufaulu masomo, na wazazi nao wanaendelea na shughuli wanazofikiri ni muhimu. Hali hii ni kikwazo cha jitihda za kujenga maadili. 

Umefika wakati elimu ya maadili si tu iwe sehemu ya mfumo wa elimu bali isisitize mabadiliko ya tabia kuliko uelewa pekee. Kadhalika, jamii nzima ishirikishwe katika juhudi za kuwalea watoto kimaadili badala ya kusubiri kutoa matamko matatizo yanapotokea. 

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Makundi Manne ya Tabia za Watoto Kitabia

Picha
Ingawa ni kweli tunazaliwa na sehemu ya tabia tulizonazo, upo ukweli wa kiutafiti unaothibitisha kwamba mazingira ya kimalezi yana nafasi kubwa katika kujenga tabia za mtu. Ukuaji wa mtoto kimwili na kiakili, mathalani, unatawaliwa zaidi na uasili ambao kwa kiasi kubwa hatuna mamlaka nao. Hata hivyo, ukuaji wa kihisia na kimahusiano unatawaliwa zaidi na mazingira ya kimalezi ambayo tayari tuliyaona kwenye makala iliyopita .
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»