Lugha ya Ubabe Hupunguza Ushawishi Wako






Niliwahi kusoma barua ya mfanyakazi mmoja kwa bosi wake. Ingawa alikuwa na madai ya msingi aliyoyaelekeza kwa mkuu wake huyo wa kazi, kwa maoni yangu, alikuwa ametumia lugha isiyo na staha. Kwa kufikiri kuwa maneno aliyokuwa ameyatumia yangepunguza ushawishi wake, nilimshauri angebadili lugha kuifanya iwe rafiki zaidi. Hata hivyo, hakukubaliana na maoni yangu. Miezi michache baadae, barua ile ilimgharimu kazi.

Wengi wetu huchukulia kirahisi suala la lugha. Tunafikiri kwa sababu tunazo hoja na tunafahamu kile tunachokitetea ndio ukweli wenyewe, basi tuna hiyari ya kutumia lugha yoyote. Hatujali kuchagua maneno ya kusema. Tunasahau kuwa maneno yetu yana athari kubwa katika mawasiliano kama ilivyotokea kwa mfanyakazi yule.

Lakini ukweli wa mambo ni kuwa lugha, mbali na ujumbe, hubeba hisia. Kuna maneno ukimwambia mtu hata kama una hoja hatakuelewa. Nakumbuka siku moja nilimsikia mkubwa wa ofisi mmoja akitoa maelekezo kwa watu waliokuwa chini yake. Nilishangaa. Mkubwa yule, pengine shauri ya mamlaka yake, aliongea kama mtu anayezungumza na watoto wadogo ambao, hata hivyo, nao wanastahili heshima. Nilifikiri ilikuwaje mtu anaweza kuwakosea adabu watu anaotarajia ndio watekeleze maagizo yake.

Kwa upande mwingine nilimwelewa. Mkubwa huyu, kama wengi wetu, aliamini ubabe una nasaba na ushawishi. Kwamba ili watu watambue madaraka yake, ilikuwa ni lazima kwake kuwafokea na kuwatisha. Inaelekea kwa uelewa wake, aliamini vitisho na kelele vingesaidia kuongeza ushawishi wake. Alichosahau, mkubwa huyu, ni kwamba lugha ya ubabe hupunguza ushawishi.

Pengine unajiuliza ushawishi maana yake ni nini? Ushawishi ni uwezo wa kumfanya mtu mwingine, kwa hiyari yake mwenyewe, akubaliane na mtazamo wako. Maana yake ni kwamba unapofanikiwa kubadilisha mawazo ya mtu mwingine bila kumlazimisha hapo unakuwa umeweza kumshawishi.

Katika jamii yetu, mambo kadhaa yanaweza kuongeza ushawishi wa mtu. Mosi, maarifa. Mtu anayeaminika kuwa na taarifa sahihi –au ujuzi na uzoefu wa jambo fulani, anakuwa na uwezekano mkubwa zaidi wa kuwa na ushawishi zaidi kuliko mtu asiye na maarifa. Mwalimu wa shule, kwa mfano, ana uwezekano mkubwa wa kuwa na ushawishi kwa wanafunzi wake kuliko mwanafunzi kwa mwalimu wake. Kinachompa mwalimu nguvu ya kubadili mawazo ya mwanafunzi wake ni yale maarifa aliyonayo.

Lakini pia, hadhi ya mtu katika taasisi au jamii. Mtu mwenye nafasi au madaraka katika taasisi, kwa mfano, ana uwezekano mkubwa zaidi wa kuwa na ushawishi kuliko mtu wa hadhi ya chini.  Tunafahamu, kwa mfano, kiongozi wa taasisi huwa na uwezo mkubwa wa kubadili mitazamo ya wafanyakazi wake kwa sababu tu ya nafasi aliyonayo. Sambamba na madaraka, hadhi ya mtu pia inaweza kujengwa na uwezo wa kifedha. Sauti ya tajiri, mathalani, husisika zaidi kuliko sauti ya mtu asiye na kitu.

Hata hivyo, kuna uwezekano wa mtu mwenye nafasi ya kuwa na ushawishi kwa watu akajikuta akikosa ushawishi. Sababu moja kubwa inaweza kuwa uwezo mdogo wa kuwasiliana vyema na watu. Kama nilivyotangulia kusema, lugha ina nguvu ya kugusa hisia za mtu. Lugha inayobeba ujumbe wako ni lazima iguse hisia za mtu. Huwezi kumshawishi mtu anayejisikia kuonewa na kudhalilishwa hata kama ni kweli unachoongea kina hoja ya msingi.

Jamii yetu, kwa bahati mbaya, imetuaminisha ubabe na kiburi ndiyo silaha ya ushawishi. Tunafikiri tunapotumia lugha inayoonesha mamlaka yetu, lugha ya majigambo na ubabe basi tutakuwa na ushawishi zaidi kwa watu. Tunasahau kuwa majivuno, kiburi na ubabe, mara nyingi ni dalili za magonjwa ya nafsi yanayohatarisha ushawishi wetu.

Na ilivyo ni kwamba watu wababe, kisaikolojia, huwa ni watu wanyonge sana ndani yao. Ule udhaifu wanaojisikia ndani yao, ombwe la nafsi ndani yao, huwafanya watafute namna ya kuuficha.  Maneno ya kujikweza, kejeli na ubabe mara nyingi hulenga kufunika udhaifu wanaojisikia ndani yao.

Ndio kusema ikiwa tunataka kuwashawishi watu, kwanza kabisa, tunahitaji kushughulika na udhaifu unaosumbua nafsi zetu. Tunahitaji kupambana na ombwe la heshima tunalojisikia ndani yetu. Tukifanikiwa hilo, itakuwa rahisi kutumia lugha ya unyenyekevu na uungwana kwa watu.

Lugha ya unyenyekevu ile inayotambua nafasi na heshima za wengine. Lugha ya namna hii ndiyo inayoweza kugusa mioyo yao na kuwafanya wajisikie kuthaminiwa. Watu hawa wanaopoamini wamethaminiwa wanakuwa kwenye nafasi nzuri zaidi ya kukupa nguvu ya kuwashawishi.

Maana yangu ni kwamba badala ya kutumia lugha zinazowafanya watu tunaowashawishi wajione dhalili, tunahitaji kujifunza namna ya kuwa wanyenyekevu kwa maneno yetu tukitambua kuwa ubabe haujawahi kuongeza ushawishi wa mtu katika mioyo ya watu.

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Makundi Manne ya Tabia za Watoto Kitabia

Picha
Ingawa ni kweli tunazaliwa na sehemu ya tabia tulizonazo, upo ukweli wa kiutafiti unaothibitisha kwamba mazingira ya kimalezi yana nafasi kubwa katika kujenga tabia za mtu. Ukuaji wa mtoto kimwili na kiakili, mathalani, unatawaliwa zaidi na uasili ambao kwa kiasi kubwa hatuna mamlaka nao. Hata hivyo, ukuaji wa kihisia na kimahusiano unatawaliwa zaidi na mazingira ya kimalezi ambayo tayari tuliyaona kwenye makala iliyopita .
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»