Namna ya Kupunguza Changamoto za Wasichana wa Kazi

TUMETAJA mambo mawili yanayobadili mfumo wa malezi. Mosi, ni kubadilika kwa majukumu ya kijinsia yaliyozoeleka katika jamii. Mama anapoingia kwenye soko la ajira na kwenda kazini kama ilivyozoeleka kwa baba, changamoto inayojitokeza ni namna wanavyoweza kumlea mtoto wao katika muda wa kazi.

Pili ni kufifia kwa utamaduni wa familia tandao unaozorotesha msaada wa kimalezi uliozoeleka kutoka kwa ndugu wa karibu. Mawili haya yanalazimisha familia za sasa kutafuta namna nyingine ya malezi kuwapa fursa wazazi kuendelea na kazi.

Katika makala haya, tunatazama huduma ya akina dada wanaoajiriwa kuwasaidia wazazi kulea watoto wakati wa kazi, maarufu kama ‘house girls’. Tunaangazia namna tunavyoweza kupunguza changamoto za huduma zao.

PICHA: sitterselect.com

Namna ‘house girls’ wanavyopatikana

‘House girls’ ni watoto au vijana wadogo waliokulia katika mazingira ya kawaida, mara nyingi kijijini tena bila elimu kubwa, wanaoajiriwa na wazazi kwa lengo la kuwasaidia kumtazama mtoto wakati wa kazi. Sambamba na malezi, wasichana hawa hufanya kazi za ndani.

Kwa kawaida walezi hawa hupatikana kwa utaratibu usio rasmi unaotegemea mfumo wa kufahamiana na ndugu, jamaa na marafiki wanaoweza kuwaunganisha wazazi wenye uhitaji na msichana anayetafuta kazi. Hakuna utaratibu rasmi unaowawezesha waajiri wenye uhitaji kuwa na uhakika na historia yake, ujuzi wake pamoja na tabia zake kwa ujumla.

Hata hivyo, hutokea wakati mwingine wakapatikana kupitia kwa watu wanaofahamika. Ingawa utaratibu huu wengine huuchukulia kama namna nyingine ya usafirishaji wa binadamu, lakini umekuwa ukiwasaidia wazazi kuwa na uhakika na wapi hasa watoto hawa wanatoka.

Mazingira yao ya kazi

Mara nyingi, mabinti hawa huajiriwa bila mikataba inayoeleweka na hulipwa kiasi kidogo cha fedha. Hata hivyo, nje na malipo ya fedha taslimu, wazazi wengi huwapa marupurupu kama chakula, matibabu na huduma nyingine za msingi.

Ratiba zao za siku hujaa shughuli nyingi zisizolingana na kipato chao. Wengi wao huwa wa kwanza kuamka na wa mwisho kulala. Waajiri wao huwa na matumaini makubwa kupindukia.

Pamoja na kazi kubwa wanayofanya, yamekuwepo matukio ya wasichana hawa kuonewa na waajiri wao kwa namna mbalimbali. Wapo wanaotendewa kama watumwa wasiostahili heshima kama binadamu wengine. Wengine hunyimwa haki zao za msingi.

Katika mazingira haya, wasichana hawa, wakati mwingine hujenga tabia zisizofaa ambazo huzorotesha uhusiano wao na waajiri wao. Hali ya kutokuelewana kati ya mwajiri na mtoto huyu wa kazi husababisha hasira, uchungu na visasi ambavyo, mara nyingi huishia kwa mtoto asiye na hatia.

Utendaji wao kimalezi

Kwa kawaida wasichana hawa, ambao mara nyingi ni watoto, huwa hawana uzoefu na malezi. Utendaji wa wengi wao hutegemea maelekezo ya kila mara. Hata hivyo, pamoja na hayo, bado wazazi wenye uwezo mdogo kiuchumi huwaona kama jawabu la changamoto ya malezi.

Kwa upande mwingine yamekuwepo matukio ya akina dada hawa kuwafundisha watoto tabia zisizofaa kwa kujua au kutokujua. Haya, hata hivyo, mara nyingi hufanyika kulipiza kisasi kwa hisia za kutokutendewa haki.

Kwa kuwa huduma za malezi kupitia akina dada hawa zinaweza zisikwepeke kwa wazazi wengi, ni muhimu kujadili namna gani tunaweza kupunguza wa changamoto za malezi yanayosimamiwa na wasichana hawa. Changamoto hizi, kwa kiasi kikubwa, zinazotokana na kutokufahamiana vya kutosha sambamba na mahusiano halifu kati ya mwajiri na msichana. Tunapendekeza yafuatayo:

Kufahamu historia ya binti 

Ipo haja ya kujitahidi kufahamu msichana ametoka familia gani, aliishi vipi na familia yake, misimamo yake, imani, angalau mambo ya msingi. Ili hayo yawezekane, ni vizuri kumpata kupitia watu wanaomfahamu vizuri.

Unapokuwa na fursa ya kumfahamu binti vizuri binti, unaweza kufanya maamuzi sahihi mapema ikiwa unaweza kukaa naye ama la.

Mwelimishe majukumu yake mapema

Mitafuruku mingi kati ya waajiri na hawa mabinti wakati mwingine inachangiwa na kutokufahamika kwa majukumu yake ipasavyo. Waajiri wengi huwa na matarajio makubwa kwa akina dada na hivyo hawawasaidii kujua wanachopaswa kukifanya.

Ni vyema mara baada ya kukubaliana naye kuwa anaishi na familia yako kwa lengo la kumwangalia mtoto, uhakikishe anajua utaratibu kamili wa kazi. Ukifanya hivyo unapunguza uwezekano wa makosa yanayotokana na kutokujua jambo sahihi la kufanya.

Kujenga mahusiano mazuri na binti

Mfanye binti wa kazi awe sehemu ya familia yako. Mfanye ajisikie kupendwa kama mwanafamilia mwingine. Unapofanya hivyo, unamfanya achangamke moyo na hivyo kuwa na hamasa ya kujituma.

Kwa mfano, unaweza kumtambulisha kwa wageni kama sehemu ya familia yako na unaweza kufikiria kumweka kwenye picha rasmi za familia unazoning’iniza ukutani.

Sambamba na hilo, epuka mahusiano yasiyo ya kimaadili na wasichana hawa. Unapofanya hivyo, unajenga mazingira ya kudharaulika. Ukidharaulika, ni rahisi mwanao kuwa mhanga.

Mpe huduma anazostahili

Hakuna mfanyakazi hatamani kupata marupurupu. Hata wewe unahitaji mkubwa wako wa kazi akuangalie kimaslahi, na atambue kazi nzuri unayomfanyia.

Vivyo hivyo, na wewe fikiria kumpa msichana wako wa kazi huduma zinazomvutia. Mtengenezee mazingira bora ya kazi.

Kwa mfano, unaweza kufikiria kumtengenezea utaratibu wa kujiendeleza kitaaluma. Pia unaweza kuhakikisha unatambua kazi anazozifanya kila siku jioni unaporudi nyumbani. Kwa kufanya hivyo unamjengea ari ya kazi.

Onesha mfano mzuri

Huwezi kutarajia binti wa kazi aishi vizuri na watoto, wakati wewe mwenyewe huoneshi kuwajali watoto wako. Onesha kwa vitendo namna unavyotarajia mtoto ahudumiwe. Binti atajifunza kwa vitendo.

Kadhalika, kuwa mfano kwa kufanya kazi za ndani kama unavyotarajia afanye yeye. Pika, tenga chakula mezani, fua nguo inapobidi ili kuonesha kuwa unaishi matarajio yako. Unapofanya hivyo, binti atakuheshimu.

Tumia muda wa kutosha na mtoto

Mtu anayetumia muda mrefu na mwanao ndiye mwenye nafasi zaidi ya kuwekeza. Kwa sababu binti ndiye anayekaa na mwanao kwa muda mrefu, upo uwezekano wa mwanao kufundishwa mambo usiyoyatarajia.

Ni vizuri kuhakikisha unafuatilia maendeleo ya kitabia ya mwanao mara unaporudi nyumbani. Jitahidi kuzungumza na mwanao kubaini ikiwa yapo yasiyofaa aliyojifunza. Unapoyabaini, weka mbadala wake mapema.

Pamoja na kuchukua hatua hizi, hatusemi kuwa mambo yatakuwa sawia. Zinaweza kuwepo changamoto. Lakini, hata hivyo, zinaweza kupungua.

Fuatilia Safu ya Uwanja wa Wazazi kwenye gazeti la Mtanzania kila Alhamisi kwa makala kama hizi.