Unampeleka mtoto mdogo bweni? Fikiria.


Miaka michache iliyopita, mtu ulikuwa ukisikia shule za msingi za bweni, tena kwa watoto wadogo, tafsiri unayopata kwa haraka haraka ni malezi mabovu. Unampelekaje mtoto wa miaka sita bweni? Kuna nini cha maana shule ya bweni kinachohalalisha mtoto kutengwa na wazazi wake? Kwa hiyo, tuliona bweni ni uamuzi wa mzazi asiyeelewa jukumu lake la malezi, mzazi asiyejali, anayeamua kumtelekeza mtoto kwa sababu zisizo na msingi.


Lakini kwa hizi nyakati tulizonazo, tunapokabiliwa na mabadiliko mengi ya kijamii, saa nyingine tunahitaji kuwa na tahadhari tunapofanya mahitimisho ya haraka kwa namna hiyo. Sikiliza simulizi la Aisha, afisa wa benki, mama wa mtoto anayesoma shule ya msingi la bweni.


“Sikuwahi kufikiri ningekuwa mama anayeona bora mtoto aende bweni. Ndugu yangu yamenikuta.” Aisha ana mgogoro mkubwa na mzazi mwenzake. Ugomvi wao, ananiambia, ulifikia ngazi ya uadui. Haikutosha wao kushindwa kuishi pamoja, lakini pia ikawa vigumu kukubaliana nani abaki na mtoto. “Tulivutana sana. Baadae tukamua bora mtoto akae bweni. Sio kitu rahisi kwa mama asikwambie mtu. Nilipata shida sana kukubali mtoto wa miaka saba akakae bweni na utoto wote ule. Lakini nikwambie kitu? Sijutii. Ilikuwa afadhali awe kule kuliko kukaa nyumbani akishuhudia vituko vyetu.”


Migogoro ya wazazi huathiri mazingira ya malezi kwa watoto. Fikiri wazazi kufokeana kwa maneno makali mbele ya mtoto asiye na uwezo wa kuchambua anachokisikia. Aisha aliona bweni linaweza kumtenga mtoto na mazingira hayo.


Pia kuna hili la wazazi kukosa kabisa muda wa kulea. Jeff, baba wa watoto watatu, anafikiri bweni ni mahali salama zaidi kwa watoto wake. Msikilize, “Ukweli sina kabisa muda wa kukaa nyumbani. Kazi zinanibana vibaya sana. Mke wangu naye muda mwingi hayupo nyumbani. Nani anabaki nyumbani kuangalia usalama wa mtoto?”


Katika mazingira kama haya, wazazi wengi huchagua huduma ya malezi ya wasichana wa kazi. Hata hivyo, kuna visa vingi vya watoto kujifunza tabia zisizofaa. “Hawa wadada wanatufaa zaidi kwa kazi za ndani sio malezi. Nimeshawahi kukutana na vitu ambavyo nisingependa vijirudie.” Jeff haelezi zaidi lakini ni ukweli wa mambo kwamba wasichana hawa saa nyingine tunawapa kwenye mazingira ya kubahatisha. Hatujui wanatoka wapi na undani wa tabia zao hatuufahamu. Kuwaachia jukumu la malezi ni sawa na kucheza pata potea na maisha ya watoto wetu.


Hapa ndipo shule za msingi za bweni zinapoziba ombwe linaloachwa na wazazi wenye shughuli nyingi. Gharama kubwa wanayolipa wazazi wasiopatikana ni kuwapeleka mahali ambapo wengine watapatikana kwa ajili ya watoto wao. Ingawa hatuna tafiti rasmi, upo uhusiano wa moja kwa moja kati ya ongezeko kubwa la vitendo vya watoto kudhalilishwa kingono na ongezekano kubwa la wazazi kutokupatikana nyumbani.


Pamoja na shule za bweni kuziba ombwe, ni vyema tukikumbuka kuwa umri wa mwanzo wa maisha ya mwanadamu unadai ukaribu mkubwa wa mzazi kwa mtoto. Lengo ni kuwezesha uwekezaji wa kimalezi, kwa maana ya kumsaidia mtoto kujifunza moja kwa moja kwa mwalimu wake wa kwanza kabisa, ambaye ni mzazi. Tabia nyingi za maana tunajifunza kwa wazazi wetu. Tunajifunza kupitia utu na tabia zao kama wanadamu wanaotuzidi.


“Unajua nimewaza sana kama hiki unachokisema (kuwa mwalimu wa mtoto) ningekiweza,” ananiambia Aisha. “Nimejiuliza sana kama ninafaa kuwa mzazi anayeigwa na mwanae kupitia tabia zangu. Kuna wakati mwanangu alianza kujenga chuki na mimi. Ile kuona tunavyogombana na mwenzangu ilikuwa inamwuumiza. Kuna wakati pia nilikuwa nahamishia hasira zangu kwake. Sipendi awe bweni lakini si ni bora akutane na wengine wanaoweza kumsaidia?” 


Maneno mazito haya. Si wazazi wengi wanaweza kuwa na ujasiri wa kuyatamka wazi. Lakini tukiwa wakweli, saa nyingine, kule kulazimisha kuwa walimu kwa watoto wetu, kumewaharibia maisha yao.  Tumewatumia kama dodoki la kunyonya hasira na machungu yetu ya maisha. Tumewafundisha kuchukia, kulipa kisasi, kuumiza wengine na tabia nyingine zinazoweza kuwa mwiba kwa maisha yao ya baadae. Lakini, pamoja na faida zake, tuna hakika shule za bweni ni mahali salama kwa malezi? 


Niandikie: bwaya@learninginspire.co.tz 

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Makundi Manne ya Tabia za Watoto Kitabia

Picha
Ingawa ni kweli tunazaliwa na sehemu ya tabia tulizonazo, upo ukweli wa kiutafiti unaothibitisha kwamba mazingira ya kimalezi yana nafasi kubwa katika kujenga tabia za mtu. Ukuaji wa mtoto kimwili na kiakili, mathalani, unatawaliwa zaidi na uasili ambao kwa kiasi kubwa hatuna mamlaka nao. Hata hivyo, ukuaji wa kihisia na kimahusiano unatawaliwa zaidi na mazingira ya kimalezi ambayo tayari tuliyaona kwenye makala iliyopita .
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»