Kutumia UmahiriHisia (Emotional Intelligence) Kuimarisha Mahusiano

 Tunamalizia safari yetu ya kujifunza umahirihisia. Tumeangazia maeneo makubwa manne. Kwanza, uelewa wa hisia na sababu zake. Pili, tulitazama namna ya kurekebu hisia zetu. Kisha tukatazama namna tunavyoweza kujenga motisha na hamasa ya kufikia malengo yetu.  Kisha tukaangalia namna umahirihisia unavyotuwezesha kuwasiliana na watu pasipokuzalisha migogoro isiyo na sababu. 

 

Maeneo haya manne ya umahirihisia, yanatafsirika katika mahusiano yetu na watu —namna tunavyowachukulia wasioamini tunachokiamini, namna tunavyowajibu wasiofikiri kile tunachokifikiri, namna tunavyotatua migogoro na maamuzi tunayochukua pale tunapojisikia kuonewa. 

 

Msingi wa mahusiano yenye tija na watu ni uwezo wako wa kujitambua, kutambua namna hisia na tabia zako zinavyoathiri wengine, namna unavyomudu hisia zako lakini pia kiwango chako cha upendo kwa watu. Mtu mwenye #UmahiriHisia hagombani kirahisi. Ukigombana naye anajua namna ya kujinasua na kukuachia ugomvi wako, anajua kukutanisha na ujinga wako, akakuacha ukigombana na kivuli chako, anajua kumaliza tofauti bila kuacha maumivu.

 

Kadhalika, mahusiano, kwa kiasi kikubwa, yanajengwa na mawasiliano. Kuna tabia ukiwa nazo wakati wa mazungumzo zinaweza kutuma ujumbe hasi kuwa hujali, husikilizi, huna haja ya kuelewa hali inayoweza kuleta kiambaza kikubwa cha mawasiliano. Tukizungumzia umahirihisia, tunazungumzia pia namna unavyoweza kumfanya ajisikie kuthaminika, kusikilizwa na kueleweka.

 

Mahusiano ni mawasiliano



Tuone, kwa ufupi, baadhi ya tabia zinazoweza kujenga kiambaza cha mawasiliano na hivyo kuharibu mahusiano yako na watu:  

 

Kukosa usikivu

 

Unazungumza na mtu na huonekani kuwa naye kiakili na kihisia. Upo lakini haupo hata kama husemi. Unapapasa simu, unapepesa macho kuwaangalia wanaopita au kuendelea na shughuli nyingine.  

 

Kujikweza

 

Mwenzako anakusimulia jambo lake, lakini kwa kufikiri unachangia hoja, unaleta simulizi lako linalowaondoa kwenye jambo alilokuwa analizungumza. “Hilo mbona dogo sana? Sikiliza kilichonitokea mimi uone.”  

 

Kushauri

 

Saa nyingine hata hujaombwa maoni, unadakia juu juu jambo la mtu na maelezo ya nini kifanyike au swali lenye ushauri, “Nadhani hapa ukafanye…” “Kwa nini hukufanya…” “Ulikuwa unafikiri nini kufanya hiki ulichofanya…”  

 

Kufariji kwa kupuuza hisia 

 

Tunahitaji faraja lakini ndio upuuze hisia za mtu? Mtu tayari ana hisia hata ukimwelekeza kuzipuuza anazo. “Usiogope. Usijisikie vibaya. Jikaze kiume.”  

 

Huruma inayotia unyonge 

 

Huruma sawa lakini ndio umhurumie mtu mpaka ajione habari yake imeisha? “Masikini pole jamani. Dunia kweli haina huruma kweli. Keshakuharibia maisha hapo.” “Halikuwa kosa lako kabisa. Sema mtu mwenyewe ndio kawa shetani kabisa.”  

 

Kuelimisha 

 

Unajipa kazi ya ualimu kwa tatizo la mtu. Unataka kuonekana unajua, una uzoefu na mwenye shida hana uelewa: “Mungu anajua kwa nini unapitia hili.” “Mungu amemchukua marehemu kwa wakati wake.”  

 

Maswali mengi

 

Unauliza maswali yanayochonoa jambo mtu hajawa tayari kukuambia. “Unaendeleaje na masimango ya wakwe?” “Hebu niambie huyu ni mwanaume wa ngapi kukuacha?” “Ulijisikiaje alipokuwa anakulazimisha?” Magonjwa yetu mengi na ugomvi mwingi unaotusumbua ni kilio cha nafsi iliyokosa mtu wa kuisilikiza na kujaribu kuielewa. Ukiweza kumsikiliza mtu, ukajali anachokisema, unatibu mengi yanayowazuia kuzungumza.

 

Kufanyia kazi unachojifunza

 

Matokeo makubwa ya umahirihisia ni namna unavyohusiana na watu. Namna gani unafikisha ujumbe kwa mtu, hata katika mazingira magumu, huo ni umahirihisia. Namna gani unamkosoa mtu bila kutweza utu wake? Je, unaweza kuzungumzia kosa la mtu na bado ukamwonesha kuwa yeye bado ni binadamu anayestahili staha?

 

Unawezaje kumwomba mtu kitu bila kuonekana unashinikiza? Kuna lugha ukitumia unaonekana unadai unachostahili, hali inayoweza kumvunja moyo huyo unayemwomba akupe unachohitaji. 

 

Je, huwa unakumbuka kushukuru unapotendewa jambo? Unatumia maneno gani katika kusindikiza shukrani zako? Haya ni baadhi tu ya maeneo yanayoweza kuonesha umahirihisia wako. Habari njema ni kwamba umahirihisia ni safari endelevu. Tunajifunza kila iitwapo siku.

 

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»

Tabia za Mtoto wa Miaka 0 – 3 Kimahusiano na Kihisia

Katika makala yaliyopita , tuliangalia matukio muhimu ya kimakuzi katika maeneo mawili makubwa ya ukuaji wa mtoto nayo ni 1) kimwili na 2) kiakili. Katika sehemu hii ya pili, tunasaili ukuaji wa kimahusiano na kihisia ili kutazama yabia zinazojitokeza pasipo kuathiriwa na malezi na haiba ya wazazi. Kwa lugha nyingine, haya ni matarajio ya mtoto yanayoendana na umri wake bila kuingiliwa na matarajio na yanayofanywa na mzazi kwake.
Soma zaidi »»