Ufanyeje Kijana Chipukizi 'Anapokata' Mawasiliano na Wewe?

PICHA: Parent Pump Radio


Kama nilivyoeleza kwenye makala yaliyopita, tofauti za kimtazamo kati ya mzazi na kijana anayechipukia ni hali zinazotarajiwa. Wakati mwingine tofauti hizi zinaweza kuonekana kama mambo madogo yasiyo na msingi. Lakini tofauti hizi zinazoonekana kuwa ndogo zisiposhughulikiwa zinaweza kukomaa na hatimaye kusababisha matatizo makubwa.

Wazazi, mara nyingi, hatupendi kuzipa uzito tofauti hizi mara zinazopoanza kujitokeza. Kijana wako anaweza kuanza kuwa mkimya bila sababu za msingi, anaanza kukukwepa na hata kupunguza mawasiliano na wewe, lakini ukachukulia ‘kawaida.’

Kimya hiki, kwa hakika, kinasema mengi. Kwa kukaa kimya mwanao anakutumia ujumbe usiowazi kuwa hali si shwari. Kukunyamazia si tabia mbaya moja kwa moja bali namna ya kueleza manung’uniko yake kwako.

Najua katika mazingira kama haya, wazazi wengi huwa tunajitetea kwamba sisi tuko sahihi na mtoto ndiye mwenye tabia mbaya. Wakati mwingine inawezekana ni kweli tatizo ni la mtoto.

Hata hivyo, pamoja na kuwa sahihi kama wazazi, hiyo bado haikuondoi wewe mzazi kwenye wajibu wa kurudisha mawasiliano na mwanao.  Haitoshi kusema, “Huyu kijana amenishinda. Nimejitahidi kumfanyia kila nilichoweza lakini bado anaendelea kunisumbua.”

Inawezekana kweli umefanya mengi kwake na unapoona anapoteza mwelekeo unakata tamaa. Unajisikia kusumbuliwa. Hata hivyo, natamani kama mzazi uelewe kinachomtokea kijana mwenye umri wa miaka 12 mpaka 19. Huyu ni mtu anayepita kwenye kipindi cha mpito chenye mitikisiko mingi inayomsaidia kupanda ngazi ya kuwa mtu mzima.

Kwa umri huu, kama tulivyoona, kijana chipukizi anajichukulia mtu mzima ingawa ukweli wa mambo bado ni mtoto kiakili na kimwili. Mwili wake unapitia mabadiliko makubwa ambayo wakati mwingine yanamfanya atawaliwe na hisia. Mabadiliko haya ndio hasa yanafanya aumizwe na mambo madogo.

Kimsingi, huu ndio umri wa kumwelekeza kipi ni kitu sahihi cha kufanya pasipokujeruhi zaidi hisia zake. Wajibu wako kama mzazi unayeelewa haya ni kufanya jitihada za kumweka karibu na wewe kutafuta imani yake. Akiisha kukuamini huo ndio unakuwa mtaji unaokuwezesha kumwambia jambo unaloamini ni sahihi na atakusikiliza.

Ndio kusema, hata pale anapokuwa amefanya makosa ya wazi, kijana chipukizi bado anahitaji kuamini bado kuna mtu ana imani na yeye. Hata katika mazingira ambayo watu wengine wanamhukumu, kijana huyu anahitaji kuona bado yupo mtu asiyemhesabia makosa yake. Mtu huyo ni wewe mzazi auliyetayari kulinda uhusiano wenu kuliko kutafuta ushindi unaweza kubomoa uhusiano wenu.

Tuchukulie kijana wako mwenye umri wa miaka 16 ameanza kujitenga na wewe. Kila ukitaka kukaa naye, anakuponyoka. Wakati mwingine unashangaa inakuwaje hajisikii fahari kuzungumza na wewe. Unaweza kumkuta akizungumza kwa furaha na marafiki zake au watu wengine. Lakini akiwa na wewe ‘hana stori.’

Katika mazingira kama haya, wazazi wengi hufikiri kijana huyu anastahili adhabu kwa kosa la kuonesha kiburi kwa wazazi wake. Lakini ukweli wa mambo ni kwamba, kisaikolojia, ukuta kama huu haubomolewi kwa kumfokea na kupambana naye.

Namna nzuri ya kumsaidia kijana anayeonekana kushindana na wewe kama mzazi, wakati mwingine, ni kuacha kupambana naye na badala yake kufanya kazi ya kubomoa ukuta wa mawasiliano uliojengeka kati yenu.


Badala ya kujadili nani ni mkosefu, ambaye ni dhahiri atakuwa yeye, jenga imani akuamini. Akikuamini, ni rahisi kumweleza kosa lake na akawa tayari kukuelewa.

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Makundi Manne ya Tabia za Watoto Kitabia

Picha
Ingawa ni kweli tunazaliwa na sehemu ya tabia tulizonazo, upo ukweli wa kiutafiti unaothibitisha kwamba mazingira ya kimalezi yana nafasi kubwa katika kujenga tabia za mtu. Ukuaji wa mtoto kimwili na kiakili, mathalani, unatawaliwa zaidi na uasili ambao kwa kiasi kubwa hatuna mamlaka nao. Hata hivyo, ukuaji wa kihisia na kimahusiano unatawaliwa zaidi na mazingira ya kimalezi ambayo tayari tuliyaona kwenye makala iliyopita .
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»