Gharama ya kusema ukweli inazidi gharama ya kuongopa? -1

Je, ni mara ngapi umewahi kulazimika kusema 'uongo' kwa kisingizio cha kulinda mahusiano mema na watu wanaokuzunguka? Je, ni mara ngapi umetamani kudanganywa ili ujisikie vyema? Usishangae. Uongo hapa ni pamoja na 'ukweli nusu' unaosemwa kama mbinu ya kulindwa/kulinda 'matatizo yasiyo ya lazima'.

Chukulia umekosewa na rafiki yako mkubwa mnayeheshimiana. Kwa jinsi mlivyoshibana, unahisi 'nikimwambia alivyoniudhi...atakasirika na huenda urafiki wetu utakuwa katika hatari ya kusambaratika'. Unahesabu gharama, unaishia kujipa matumaini kuwa ukweli (ambao kwa wakati huo ni kumwambia rafikiyo kuwa kakosea) una gharama kubwa mno kuliko gharama utakayoingia ya 'kumwumiza hisia zake' na pengine kumkosa. Unatabasamu na kumhakikishia kuwa 'hakuna alichokosea. It's alright!'. 'Una hakika sijakuudhi?' anauliza rafiki yako huyo baada ya kuhisi kama umebadilika uso. 'Kabisa. Niko vizuri!' unamhakikishia na kubadili kabisa mada. Moyoni unajua kabisa kwamba alichokifanya rafikiyo hakikuwa sahihi. Unaugulia moyoni.

Kwa 'hekima' ya kutunza mahusiano, unaona ni bora kujikaza kiume kuliko kuhatarisha mahusiano na rafiki yako mpendwa. Ukweli, katika mukhtadha huu, umeonekana kuwa 'mchungu mno' kuweza kusemwa, na hekima yake ni kusema uongo ili maisha yaendelee. Huu ni mfano mmoja wa maisha yetu ya kila siku yanayofunikwa na 'hekima' ya kusema uongo kama njia bora ya kuishi vyema na ndugu na rafiki zetu.

                                                           Picha: Mary DeTurris Poust

Tafiti zinaonyesha kuwa watu wengi husema uongo katika zaidi ya asilimia 20 ya mawasiliano yao na watu wengine. Kwamba angalau uongo mmoja husemwa baina ya watu wanaofahamiana kwa siku.  Nini kinasababisha watu kukwepa ukweli? Kwa nini uongo huonekana kuwa njia rahisi ya kuishi na watu kuliko ukweli?

Imethibitika kuwa uongo asili yake  ni shauku ya mwanadamu kukubalika na watu anaowathamini iwe kwa kuficha hisia au taarifa hasi zinazoweza kuhatarisha hitaji la kupendwa, kuonekana bora, wa maana na mwenye nguvu. Kinyume cha hitaji hilo ni hofu ya  kukataliwa au kudunishwa, hali ambayo ni watu wachache huweza kukabiliana nayo.

Kwamba ukweli, sincerity, ama kufunua hisia au taarifa halisi zisizoonekana au kujulikana kwa unayewasialiana naye, mara nyingine hutishia hisia za kupendwa, kukubalika au kuonekana wenye nguvu. Ndio maana, basi, pamoja na kudai kwamba tungependa kusikia ukweli, mara nyingine watu hukwepa kuusikia hasa inapotokea ukweli huo unahatarisha shauku yetu ya kuonekana watu bora, wa thamani na watendao mema kwa watu wengine. Mathalan, tunapoambiwa kuwa 'tumekosea', na kosa lenyewe lihusishwe na udhaifu wa haiba yetu, tunajisikia vibaya. Fahari yetu ya kutaka kuonekana watu wa maana au basi wenye nguvu hutishiwa. Tunaona bora kudanganywa, kuambiwa kuwa hatukukosea, almuradi fahari ya thamani ya utu wetu ilindwe.

Tafiti kuhusu tabia ya kutokusema ukweli zinaonyesha kuwa watu wasiojiona salama ndani mwao (insecure) na hivyo kujaa hofu kuhusu namna watu wengine wanavyowaona wao, ndio wanaokuwa katika hatari kubwa ya kudanganya, kusema kweli nusu, ama kutokuwa wakweli.
Kwa watu hawa, ukweli unaoakisi hisia zao hasi zao kwa watu wanaowathamini au ukweli unaoakisi uhalisi wa hisia za watu hao kwao, ni gharama kubwa mno inayohatarisha sura yao (self presentation) kwa watu hao. Njia nyepesi ya kujisikia vyema, bora na wa maana, ni kusema ukweli nusu (unaowapendelea) kwa wengine na kuficha hisia zao halisi katika jitihada za kuwafurahisha wanaowasikia.

Itaendelea...

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye
Soma zaidi »»

Pay $900? I quit blogging

Picha
Global Voices Citizen Media Summit in Cebu, The Philippines in 2015. Photo Courtesy of Global Voices I started my blog in 2005. I was among very few Tanzanians who were inspired by Ndesanjo Macha to start blogging.  For those of you who do not know, the history of Tanzanian blogosphere recognizes the contribution of this great man. His influential  weekly column in a local newspaper invited many of us to his blog. In fact he was the first Tanzanian to blog in Kiswahili . That was in 2004. I had the privilege of meeting him in Nairobi, Kenya in 2012 and in Cebu, The Philippines in 2015. We were both attending Global Voices Citizen Media Summits. For me, blogging was fun. I never thought that blogs could actually threaten politicians. That was until 2010 when I had an opportunity to attend the Global Voices Citizen Media Summit   in Santiago de Chile. I was shocked to hear friends talking about restriction of freedom of speec
Soma zaidi »»

Zijue Tabia Nne za Kiongozi Bora Kazini

Picha
Ufanisi kazini, kwa kiasi kikubwa, unategemea uwezo alionao kiongozi. Huyu ni mtu mwenye mamlaka yanayompa sauti ya kuhamasisha watu kujiwekea dira na utaratibu wa kuifikia dira hiyo. Kiongozi anatambulishwa na uwezo wake wa kuwavuta na kuwashawishi watu makini kutumia vipawa , ujuzi na uzoefu walionao katika kuwezesha kufikia malengo mapana ya kampuni, taasisi au kikundi husika.
Soma zaidi »»