Mwalimu Anavyoweza Kukuza Udadisi kwa Wanafunzi -2

PICHA: The East African

MWALIMU anabeba wajibu muhimu wa kuhakikisha mwanafunzi anajenga ari ya kujifunza maudhui kama yaliyoainishwa kwenye mtalaa. Mwalimu aliyeandaliwa vyema na kufuzu kazi ya kutafsiri mtalaa katika maisha ya mwanafunzi, anaweza kuibua na kuchochea udadisi kwa mwanafunzi. 

Katika makala ya kwanza tulitumia mfano wa mradi wa Next Generation Leaning (NGL) unaoendeshwa na Shirika la Opportunity Education kujifunza namna mwalimu anavyoweza kuifanya kazi hii kwa ufanisi.

Tuliona kanuni mbili. Kwanza, mwalimu anahitaji kumfanya mwanafunzi aone namna gani kile anachofundishwa darasani kinagusa maisha yake ya kawaida. Kujua uhusiano uliopo kati ya maudhui anayojifunza na maisha yake, kunamfanya athamini maudhui husika na hivyo kuwa na ari ya kujifunza. Pili, mwalimu anahitaji kumjengea mwanafunzi uwezo wa kujiuliza maswali ya msingi kuhusu maudhui anayojifunza. Kanuni hii inamsaidia mwanafunzi kupunguza utegemezi kwa mwalimu na hivyo kujenga hali ya kujiamini kuwa anaweza kushiriki kwenye mchakato wa ujifunzaji. Kujiamini ni msingi muhimu wa udadisi wa mtoto.

Kanuni ya tatu ni kujenga ujuzi. Mwanafunzi wa NGL anatarajiwa kutumia maarifa anayojifunza kuzalisha. Tunafahamu walimu wengi katika shule zetu huwatarajia wanafunzi kukusanya na kukariri maarifa. Kipimo cha ujifunzaji siku zote kimekuwa ni kwa kiwango gani mwanafunzi anajua maelezo sahihi ya nadharia. Mwanafunzi anayesoma mada ya Uchafuzi wa Mazingira, kwa mfano, anatarajiwa kukusanya, kukariri na kuelewa maelezo mengi kuhusu uchafuzi wa mazingira.

Mwanafunzi huyu aliyeelewa mambo mengi kuhusu uchafuzi wa mazingira anaweza kuvumilia kuishi na takataka zilizo karibu na makazi yake bila wasiwasi. Uelewa wa uchafuzi wa mazingira, haumsaidii kuona tatizo. Kwa mwanafunzi huyu uchafuzi wa mazingira ni ‘mambo ya shule’ yasiyohusiana na maisha yake halisi. Upungufu huu unachangia kuwafanya wanafunzi wetu wasijue namna gani wanaweza kutumia kile wanachokifahamu katika maisha halisi.

Katika zama hizi za ukuaji wa mawasiliano, maarifa ya kila namna yanaweza kupatikana. Mtu yeyote mwenye ujuzi wa namna ya kutumia mtandao wa intaneti anaweza kutafuta na kupata chochote anachotaka kujifunza. Kuendelea kusisitiza kwenye kumbukumbu ya maarifa kimsingi si kumtendea haki mwanafunzi. Maarifa hayapaswi kuwa lengo la elimu. Tunahitaji kuongeza thamani kwa kwenda mbele ya maarifa.

Badala ya mwalimu kumjazia mwanafunzi maelezo mengi, anahitaji  kulenga katika kukuza uwezo wa mwanafunzi kutumia maarifa anayoyapata katika kutafuta ufumbuzi wa changamoto halisi zinazomkabili. Uwezo huu unaitwa ujuzi. Mtu mwenye ujuzi anaweza kufanya vitu vinavyoonekana kama ushahidi kuwa amejifunza maudhui fulani.

Kwa mfano, katika kufundisha mada ya Uchafuzi wa Mazingira, mwalimu asiishie kumjaza mwanafunzi nadharia na maelezo mengi yanayohusiana na uchafuzi. Badala yake, aende hatua moja mbele kwa kumjengea mwanafunzi uwezo wa kuona matatizo yanayofanana na kile anachojifunza na kujaribu kutafuta majibu yanayolingana na kiwango chake cha uelewa. Huko ndiko kutumia maarifa kujipatia ujuzi.

Hiki ndicho kinachofanywa na mradi wa NGL. Tunajifunza kwamba mwalimu aliyeandaliwa vizuri anaweza kumjengea mwanafunzi uwezo wa kuja na majibu yanayolingana na uwezo wake. Mwalimu wa NGL, kwa mfano,  mbali na kuhakikisha mwanafunzi anahusianisha kile anachojifunza na maisha yake, anatarajiwa kukuza ujuzi wa mwanafunzi kwa kufundisha katika namna inayochochea utafutaji wa majibu. Ufanisi wa somo unapimwa kwa namna mwanafunzi anavyoweza kutazama nje ya darasa na kubaini matatizo yanayoweza kutatuliwa kwa kutumia maarifa aliyonayo.

Kanuni ya nne ni kumwezesha mwanafunzi kujifunza kwa ushirikiano na wenzake. Tunafahamu kuwa wanafunzi hutofautiana uwezo. Wapo wanafunzi wenye uelewa mkubwa wa mambo kuliko wengine. Kadhalika, kila mwanafunzi anaweza kuwa na eneo analoliweza zaidi kuliko maeneo mengine.

Mradi wa NGL unamfanya mwalimu afikiri namna gani mwanafunzi atashirikiana na wenzake darasani katika mchakato wa kujifunza. Mwalimu anahitajika kuweka mazingira yanayomlazimu mwanafunzi kujadiliana na wenzake, kusikiliza mawazo ya wenzake na kutafuta majibu akiwa na wenzake. Kufanya hivi kunamwezesha mwanafunzi kufurahia kile anachokisoma kwa sababu ujifunzaji unafanyika katika mazungumzo ya kawaida.

Ingawa walimu wetu wamekuwa wakifundishwa mbinu hii ya kuwashirikisha wanafunzi katika ujifunzaji, mara nyingi utekelezaji wake umekuwa na changamoto nyingi. Walimu wengi, kwa mfano, hupata shida kujua ni wakati upi mwanafunzi ashirikiane na wenzake na anaposhirikiana na wenzake afanye nini. Matokeo yake walimu huendelea kutumia mbinu za kimazoea zinazowanyima wanafunzi fursa ya kushiriki kwenye mchakato wa ujifunzaji.

Inaendelea


Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Ukuaji wa Kiakili na Kimwili kwa Mtoto wa Miaka 0 – 3

Picha
Katika makala haya, tunatazama kwa ufupi makuzi ya mtoto mwenye umri wa siku moja mpaka miezi 36. Tutaangalia mambo ya msingi yanayonesha ukuaji wa mtoto unavyoendelea katika maeneo makubwa manne; 1) ukuaji wa kimwili 2)  kiakili 3)  kimahusino na watu wengine na mwisho 4) kihisia. Kwa kawaida maeneo haya manne yanategemeana ili kumwezesha mtoto kukua kwa ujumla. Kwa mfano ili mtoto akue kimwili, anahitaji ukuaji wa akili ipasavyo ambayo nayo itaathiri namna anavyomudu hisia zake na hivyo kuhusiana na watu wengine. Kwa hiyo ni sawa tukisema hakuna ukuaji wa eneo moja usiotegemea eneo jingine.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»