Hakuna Ulazima wa Kushinda Kila Majadiliano

PICHA: Elly Prior

Chukulia mnajadiliana jambo na rafiki yako. Inaweza ikawa ni mtandaoni, nyumbani, ofisini au mahali kwingineko. Katika mazungumzo yenu unabaini hamuelewani. Kile unachoona ni sahihi, sivyo anavyoona mwenzako. Kila mmoja wenu anajaribu kutetea upande wake kuliko anavyoelewa mtazamo wa mwenzake.

Unadhani kipi ni sahihi kufanya katika mazingira hayo? Je, ni busara kuendelea kuthibitisha ulivyo sahihi hata kama ni dhahiri mwenzako hayuko tayari kukuelewa? Unajisikiaje mwenzako akikuonesha haukuwa sahihi?

Mara nyingi tunafikiri kushindwa na kutokuwa sahihi ni udhaifu. Tunapambana na wasiotuelewa kwa mabishano na majibizana kwa lengo tu la kuonesha tulivyo kwenye upande sahihi.

Unazungumza ili kushinda?

Nakumbuka siku moja nilishiriki mjadala mmoja kwenye mitandao ya kijamii. Katika mjadala huo, kulikuwepo na pande mbili zinazotofautiana kimtazamo. Kadri mjadala ulivyoendelea, niligundua hapakuwa na jitihada za pande mbili hizo kuelewana. Kila upande ulisimamia hoja zake kwa lengo la kushinda ‘mdahalo’ badala ya kupata mtazamo mbadala.

Ndivyo tunavyofanya hata nyumbani. Tunapoongea na wenzi wetu, wakati mwingine, ndani yetu tunatafuta kushinda. Tunafikiri kushinda ndio alama ya uimara na msimamo. Mume anajenga hoja kutafuta ushindi na mke naye anajitetea kutafuta kusikika. Kila mmoja anazungumza ili ashinde. Hakuna anayetafuta kumweelewa mwenzake.

Kushinda kunabomoa

Mazungumzo ya kutafuta mshindi hayaleti uwezekano wowote wa maelewano. Mara nyingi mazungumzo ya namna hii huenda sambamba na hisia. Katika mjadala nilioutaja hapo awali, mwisho wa mjadala ule wa mtandaoni washiriki waliishia kuzodoana, kusemana na kuitana majina. Hakuna aliyekuwa tayari kushindwa kwa sababu lengo lilikuwa ni kushinda.

Kwa kawaida, mtu anayetafuta ushindi anapogundua anashindwa ni rahisi kukasirika. Hasira ni silaha ya kujihami na fedheha ya kushindwa. Bahati mbaya, watafiti wanasema, unapokuwa na hasira huwezi kujishughulisha kuelewa mwenzako anafikiri nini.

Pia, kushinda kunaweza kuwa chanzo cha maumivu makubwa ya kihisia kwa anayeshindwa. Kwa kawaida,  anayetaka kushinda hawezi kujali hisia za mwenzake. Lengo lake ni kumdhibiti mwenzake kwa gharama yoyote hata ikibidi kwa kejeli na dharau dhidi ya hoja na utu wa mwenzake.

Ushindi unaopatikana katika mazingira kama haya haujengi. Wakati aliyeshinda akifurahia kuwa sahihi, aliyeshindwa anabaki na majeraha moyoni. Kwa kuwa kushindwa ni adhabu kwa wengi wetu, ushindi unaishia kutengeneza kiambaza cha kihisia kati ya aliyeshinda na aliyeshindwa.

Tujiulize, je kuna ulazima kushinda kila unapojadiliana jambo na mtu mnayetofautiana? Kama ni lazima, haiwezekani nyote wawili kushinda? Kama wote kushinda haiwezekani, hamwezi kujadiliana bila kutafuta mshindi?

Ushindi ni kusikiliza

Najaribu kufikiri uwezekano wa mtu kusema kile anachofikiri ni sahihi bila kumlazimisha mwenzake afikiri kama yeye. Naamini hili linawezekana. Lakini ili iwezekane, ni muhimu mtu huyu awe tayari kusikiliza kile kinachosemwa na mwenzake akifahamu kuwa na mwenzake naye anaweza kuwa sahihi kwa namna yake.

Najua yapo mazingira watu hulazimika kuwashawishi wengine kufuata upande wanaofikiri ni sahihi zaidi. Lakini ushawishi huu unakuwa na tija ikiwa unafanyika katika mazingira ya kirafiki. Ushawishi unaofanywa bila kutumia nguvu, bila kupuuza mtazamo wa anayeshawishiwa, una nafasi ya kujenga zaidi kuliko ushindi unaopatikana kwa mabavu na ujuaji.

Kuna nyakati ushawishi mzuri zaidi ni kushindwa. Kama unayeshindana naye haonekani kuelewa, mwache ashinde. Unapomwacha mwenzako unayefikiri hayuko sahihi ashinde, unampa nafasi ya kujiona anaheshimiwa. Mtu akishakukuheshimu, anaweza kukusikiliza vizuri wakati mwingine mtakapozungumza.

Kadhalika, wapo watu hupenda kuwashinda wengine kwa kunyamaza. Kunyamaza huwa ni hasira ya kujisikia kushindwa. Huna sababu ya kuendelea kujibizana na mtu anayekazana kushinda. Busara ni kumwacha atulie. Hasira zikipungua, tafiti zinasema, mtu huwa kwenye nafasi nzuri ya kuelewa kuliko anapokuwa amekasirika. 

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Ukuaji wa Kiakili na Kimwili kwa Mtoto wa Miaka 0 – 3

Picha
Katika makala haya, tunatazama kwa ufupi makuzi ya mtoto mwenye umri wa siku moja mpaka miezi 36. Tutaangalia mambo ya msingi yanayonesha ukuaji wa mtoto unavyoendelea katika maeneo makubwa manne; 1) ukuaji wa kimwili 2)  kiakili 3)  kimahusino na watu wengine na mwisho 4) kihisia. Kwa kawaida maeneo haya manne yanategemeana ili kumwezesha mtoto kukua kwa ujumla. Kwa mfano ili mtoto akue kimwili, anahitaji ukuaji wa akili ipasavyo ambayo nayo itaathiri namna anavyomudu hisia zake na hivyo kuhusiana na watu wengine. Kwa hiyo ni sawa tukisema hakuna ukuaji wa eneo moja usiotegemea eneo jingine.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»