Umuhimu wa Kiongozi Kuwa Mnyenyekevu -2

PICHA: entrepreneur.com

JUMA lililopita tuliona kuwa mtu huhitaji sifa fulani kumwezesha kupanda ngazi za uongozi. Mtu anapokuwa na uwezo wa kufanya kazi na watu; kuwasiliana vizuri na wakubwa wake wa kazi na hata walio chini yake na kufuatilia mambo ya msingi kwa makini anakuwa katika nafasi nzuri ya kupewa madaraka.

Kinachompa madaraka, kwa kawaida, ni zile sifa za utu na uwezo wa kusukuma mambo yakaenda kwa ushirikiano wa wengine. Mtu asiye na sifa hizi, kwa hakika, inaweza kumchukua muda mrefu kuaminiwa na kupewa madaraka isipokuwa kwa njia za mkato.

Hata hivyo, baada ya kupata madaraka hayo, uwezekano wa mtu kubadilisha hiba yake huwa ni mkubwa. Sifa zote zilizomwezesha kupanda ngazi hupukutika moja baada ya nyingine na sifa hasi huanza kuchukua nafasi yake.

Kama, mathalani, mtu alikuwa na ushirikiano na wengine, anaanza kujenga tabia ya kupambambana na wanaomzunguka. Majivuno, kiburi, dharau na uonevu vinaanza kuwa sehemu ya maisha yake ya kiuongozi.

Kinachombadilisha

Kimsingi, kiu ya mamlaka humfanya muhusika asijue kile anachokifanya. Hufikiri ili sauti yake isikike, maana yake anahitaji kujikweza awe mbali na wenzake. Mtu wa namna hii ni mwepesi wa kujenga dharau na kiburi na hivyo huwakaripia wanaomzunguka. Katika hatua hii, mtu huyu hugeuka kuwa mnyapara muamrishaji asiyeambilika.

Msingi wa mabadiliko haya ya kitabia ni kule kuona hana sababu tena ya kuwasilikiza waliochini yake. Anaamini kwa namna yoyote watu wa chini yake hawana athari kwake. Huanza kuamini kuwa umbali na hata kutokuelewana na wenzake kunamsaidia kupata heshima na mamlaka yanayostahali nafasi yake mpya.

Hatari ya kubadilika

Ingawa mabadiliko haya yanaweza kuonekana kwa juu juu kama yanamsaidia, katika hali halisi yanaweza kuwa mwanzo wa safari ya anguko lake kwa namna mbili.

Mosi, kujitengenezea maadui wa hiari. Hawa ni watu wanaosikitishwa na vitendo vya kudhalilishwa, kunyanyaswa na kukandamizwa na mtu mwenye madaraka. Kujisikia kudhalilika hujenga chuki inayoweza kuamsha sababu za kupambana naye waziwazi ama kwa siri.

Ni vigumu kwa kiongozi kufanya kazi kwa ufanisi katika mazingira yenye upinzani wa namna hii. Kama kiongozi, anahitaji ushirikiano wa watu kumwezesha kufanya kazi. Watu hawa wanapohujumu juhudi zake hawezi kufika mbali.

Pili, kwa kuwa anajikuta yuko mbali na watu wa kawaida, mtu wa namna hii hujawa woga wa ndani kwa ndani. Hana hakika wanaompiga wanafikiri nini dhidi yake na hivyo hulazimika kujenga ujasiri bandia kwa minajili ya kuwatisha anaohisi wako kinyume nae.

Hatapenda kuona watu wakiongea kwa uhuru, wakijadili mawazo yanayoweza kubainisha mapungufu yake. Ndio maana unakuta viongozi kama hawa makazini huwa hawapendi vikao, hawapendi kuona watu wakikaa pamoja kuzungumza kwa uwazi. Sasa ni woga uliojengeka ndani yake kuwa anapingwa.

Ingawa ndani yake anakuwa na wasiwasi, hadharani hujitahidi kuonesha anajiamini. Utamsikia akisema kwa maneno na vitendo kwamba hana haja ya msaada wa yeyote katika kutekeleza majukumu yake. Matokeo yake ni kujenga sura ya kutokuambilika, kutengeneza makundi ya kimaslahi, na hata kuimarisha visasi na chuki dhidi ya wale anaohisi wanampinga.

Hali ya namna hii huendelea kumsukumizia kwenye maisha ya upweke mbali na watu. Upweke humfanya awe na hasira na watu, hali inayoweza kukomaza kutokuambilika kwake zaidi. Hakuna la maana linaloweza kufanyika kwenye mazingira kama haya.

Heshima kwa unaowaongoza

Kwa kuwa ni dhahiri hakuna kiongozi makini angependa kujikuta kwenye mazingira haya, ni vyema kujifunza kuwa mnyenyekevu. Unyenyekevu ni kuelewa kuwa madaraka hayakufanyi uwe mtu usiye wa kawaida.

Unapopewa madaraka, haina maana unajua kila kitu. Bado unawahitaji watu wa kawaida kukusaidia kufanya kazi yako bila kutumia nguvu. Unapoendelea kuwaheshimu na kuwasikiliza watu hawa unawafanya wawe na msukumo wa ndani wa kukuheshimu.


Makala haya yalichapishwa awali na gazeti la Mtanzania. Fuatilia safu ya Saikolojia kwenye gazeti hilo kila Alhamisi. 

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Ukuaji wa Kiakili na Kimwili kwa Mtoto wa Miaka 0 – 3

Picha
Katika makala haya, tunatazama kwa ufupi makuzi ya mtoto mwenye umri wa siku moja mpaka miezi 36. Tutaangalia mambo ya msingi yanayonesha ukuaji wa mtoto unavyoendelea katika maeneo makubwa manne; 1) ukuaji wa kimwili 2)  kiakili 3)  kimahusino na watu wengine na mwisho 4) kihisia. Kwa kawaida maeneo haya manne yanategemeana ili kumwezesha mtoto kukua kwa ujumla. Kwa mfano ili mtoto akue kimwili, anahitaji ukuaji wa akili ipasavyo ambayo nayo itaathiri namna anavyomudu hisia zake na hivyo kuhusiana na watu wengine. Kwa hiyo ni sawa tukisema hakuna ukuaji wa eneo moja usiotegemea eneo jingine.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»