Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -2

PICHA: Shutterstock


Katika makala yaliyopita tuliona mbinu tatu unazoweza kuzitumia kuelewa mambo unayojifunza. Kwanza, ni ‘njaa’ inayokusukuma kuelewa. Unapokuwa na ari ya kuelewa jambo, mara nyingi, utahamasika kulielewa bila kutumia nguvu nyingi.

Pili, tuliona ni muhimu kutengeneza picha kubwa ya jambo unalojifunza kabla hujaanza kujifunza undani wa mambo madogo madogo ndani ya picha hiyo.

Kwa mfano, unaposoma aina za vyakula, lazima kwanza uelewe vyakula. Uelewa wa jumla wa vyakula utakurahisishia kazi ya kuchanganua aina zake kwa sababu tayari unayo rejea utakayoitumia kuelewa zaidi.

Mbinu ya tatu ni kukihusisha kitu unachokisoma na mambo unayoyafahamu tayari. Unaposoma aina za vyakula, kwa mfano, lazima uwe unafikiria vyakula mbalimbali unavyovifahamu katika mazingira yako.

Unapojaribu kuhusianisha kile unachokisoma na maisha yako ya kila siku, unaurahisishia ubongo wako kazi ya kupokea kuliko kuingiza kitu kipya kisichohusiana kwa vyovyote vile na kile kilichopo kwenye ufahamu tayari.

Katika makala haya, tunaendelea na mbinu nyingine tatu zinazoweza kukusaidia kuyaelewa na kuyamiliki maarifa.

Jitathmini kadri unavyosoma

Nakumbuka kuna wakati tulikuwa tukisoma darasani usiku. Mwenzetu mmoja alitoka nje kujinyoosha apunguze usingizi kabla hajaendelea na mkesha.

Bwana mmoja aliyekuwa anapenda masihara aliamua kwenda kubadilisha ukurasa wa kitabu ambacho mwenzetu huyu alikuwa anakisoma. Baada ya dakika kadhaa, mwenye kitabu alirudi na kuendelea kusoma kwenye ukurasa ule ule uliobadilishwa bila yeye kujua.

Ndivyo wanavyosoma wanafunzi wengi. Wanatumia muda mrefu kusoma bila kutathmini kile wanachokisoma. Hili ni kosa kubwa kwa mtu mwenye kiu ya kuelewa.

Bila kufanya tathmini, unaweza kuingiza mambo mengi kichwani lakini hujui yanakwenda kuhifadhiwa kwenye eneo gani ubongoni mwako. Kama tulivyosema, ni vyema kinachoingia kwenye ubongo wako kielekezwe kwenye eneo linalohusika ili iwe rahisi kukitumia.

Jifunze kujifanyia tathmini kadri unavyosoma. Jiulize namna gani kile unachokisoma kinahusiana na mambo unayoyafahamu.

Tuchukulie unasoma aina za vyakula vinavyosaidia kujenga mwili. Kadri unavyosoma yaliyoandikwa, unahitaji kujiuliza namna gani hicho unachokisoma kinaleta maana.

Je, kinafanana na kitu gani unachokijua tayari? Kama tulivyokwisha kusema, maarifa tunayojaribu kuyaelewa yanahusiana na mambo tunayokutana nayo kila siku. Kama huuoni uhusiano huo maana yake ufahamu wako haupati kitu. Rudia tena.

Lakini pia, kadri unavyosoma jiulize namna gani hicho unachokisoma kinatofautiana na kile unachokijua. Mambo gani unayoyasoma yanayopingana na yale unayoyafahamu tayari?

Ipo kanuni ya ujifunzaji inayosema, ‘kama unachokisoma hakijakufanya usielewe, basi huelewi.’ Maana yake ni kuwa kuelewa ni matokeo ya kuondoa hali ya kutokuelewa inayojitokeza kadri unavyoingiza maarifa mapya kwenye ufahamu wako.

Kwa hiyo unapoendelea kusoma, ni muhimu kutathmini namna gani maarifa hayo mapya yanavyokosoa uelewa uliokuwa ili ubaini maarifa mapya unayoyapata.


Tumia vyanzo tofauti

Wanafunzi wengi hupenda njia ya mkato katika kujifunza. Wanapopata maandishi rahisi yanayowasaidia kujibu mtihani, mfano madesa, wanaishia hapo. Mazoea haya, hata hivyo, huwafanya ‘waegeshe’ maarifa kwa sababu inakuwa vigumu kuyaelewa kwa undani wake.

Ikiwa unapenda kuwa na uelewa mzuri wa jambo unalojifunza, ni muhimu ujenge mazoea ya kutumia vyanzo tofauti vya maarifa. Kwa mfano, soma vitabu vingi vinavyoelezea jambo hilo hilo. Baada ya kusoma kitabu cha kwanza, tafuta kitabu kingine kinachoelezea kitu kile kile.

Uzoefu unaonesha kwamba wakati mwingine unaposoma jambo lile lile kwenye kitabu kingine, akili inaweza kukudanganya kuwa tayari unaelewa na hivyo huna sababu ya kuendelea. Usidanganyike.

Ukweli ni kwamba kila kitabu kina namna tofauti ya kuelezea jambo hilo hilo. Kupitia tofauti hizi za uwasilishwaji wa maarifa, uelewa wako utaimarika zaidi.

Lakini pia, katika kusoma vitabu vilivyoandikwa na waandishi tofauti uwezekano ni mkubwa utakutana na mkanganyiko wa maarifa. Kile ulichokisoma kwenye kitabu cha awali sicho kinachoonekana kwenye kitabu cha pili.

Mkanganyiko wa namna hii si jambo baya. Mkanganyiko ni afya katika kujifunza. Bila mkanganyiko itakuwa vigumu kupanua uelewa wako.

Unapokutana na mikanganyiko chukulia hiyo kama fursa ya kubaini maeneo unayohitaji kupata msaada wa mwalimu wako au mwanafunzi mwenzako mwenye uelewa zaidi.

Uzuri ni kwamba siku hizi teknolojia imerahisisha ujifunzaji. Ukiingia kwenye mtandao wa YouTube, kwa mfano, unaweza kupata video mbalimbali zinazofafanua jambo ulilolisoma kwenye vitabu. Katika kutazama video hizi, uelewa wako utaimarika zaidi kwa sababu mule utakutana na michoro, maelezo ya picha ambayo kwa hakika yataimarisha uelewa wako.

Sambamba na kutumia vitabu na namna nyingine za kuhifadhia maarifa, usiache kumsikiliza mwalimu. Mwalimu hufundishwa namna ya kurahisisha maarifa yaendane na mazingira yako.

Kazi ya mwalimu ni kupunguza ugumu wa lugha ya vitabuni ili iendane na lugha unayoielewa zaidi. Mwanafunzi mwenye tabia ya kumsikiliza mwalimu kwa makini, kwa kiasi kikubwa, anajipunguzia kazi ya kutafsiri maarifa ambayo wakati mwingine yanawekwa kwenye isiyoeleweka kwa urahisi.

Wafundishe wengine

Kama tulivyotangulia kusema, huwezi kuwa na uelewa mzuri wa jambo kama bado hujalifanya liwe sehemu ya maisha yako. Usipoweza kuyamiliki maarifa unayojifunza, hayatakusaidia.

Ili uweze kuyamiliki maarifa, lazima ufanye kazi ya kuyatumia katika maisha yako halisi. Hatua ya kwanza ya kutumia maarifa yako ni kuwafundisha wengine.

Unapowafundisha watu wengine unafanya mambo mawili kwa pamoja. Kwanza, unalazimika kutafuta lugha nyepesi kuelezea jambo ambalo wakati mwingine ulitumia siku nzima kulieleza. 

Huwezi kumfundisha mtu kwa kutumia maneno yale yale yaliyotumika kwenye kitabu. Lazima utatumia maneno yako mwenyewe yatakayomsaidia mwenzako kuelewa. Kufanya hivi kutakusaidia wewe mwenyewe kuelewa kwanza.

Pili, katika kuwafundisha wengine utabaini maeneo ambayo bado hukuyaelewa vizuri. Haya ni maeneo ambayo pengine hukutumia muda wa kutosha kuyaelewa au yalikuwa na ugumu zaidi ya maeneo mengine.

Kupitia kuwafundisha wengine utaweza unajirahisishia kazi ya kuyaelewa maeneo hayo ‘korofi’ na kuyashughulikia kwa wakati.


INAENDELEA

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye
Soma zaidi »»

Zijue Tabia Nne za Kiongozi Bora Kazini

Picha
Ufanisi kazini, kwa kiasi kikubwa, unategemea uwezo alionao kiongozi. Huyu ni mtu mwenye mamlaka yanayompa sauti ya kuhamasisha watu kujiwekea dira na utaratibu wa kuifikia dira hiyo. Kiongozi anatambulishwa na uwezo wake wa kuwavuta na kuwashawishi watu makini kutumia vipawa , ujuzi na uzoefu walionao katika kuwezesha kufikia malengo mapana ya kampuni, taasisi au kikundi husika.
Soma zaidi »»

Tabia za Mtoto wa Miaka 0 – 3 Kimahusiano na Kihisia

Katika makala yaliyopita , tuliangalia matukio muhimu ya kimakuzi katika maeneo mawili makubwa ya ukuaji wa mtoto nayo ni 1) kimwili na 2) kiakili. Katika sehemu hii ya pili, tunasaili ukuaji wa kimahusiano na kihisia ili kutazama yabia zinazojitokeza pasipo kuathiriwa na malezi na haiba ya wazazi. Kwa lugha nyingine, haya ni matarajio ya mtoto yanayoendana na umri wake bila kuingiliwa na matarajio na yanayofanywa na mzazi kwake.
Soma zaidi »»