Mambo Yanayokuza Motisha kwa Wafanyakazi



Pengine umewahi kufanya kitu kwa sababu tu ulilazimika kukifanya. Moyoni hukusikia msukumo wowote isipokuwa hofu ya kushindwa kufikia matarajio ya mtu mwingine. Lakini pia inawezekana umewahi kufanya kitu bila kusukumwa wala kufuatiliwa. Ndani yako unakuwa na furaha na msukumo unaokuhamasisha kutekeleza jambo si kwa sababu ya hofu iliyotengenezwa na wengine bali shauku ya kufikia kiwango kinachokupa kuridhika.

Ndivyo ilivyo kazini.  Wapo wanaofanya kazi kwa sababu wanamwogopa kiongozi wao. Jitihada yao kazini inategemea sheria na vitisho kutoka kwa kiongozi. Inapotokea kiongozi huyo hayupo karibu, watu hawa hukosa msukumo.  

Kwa hakika utendaji kazi wa namna hii hauwezi kuleta tija. Kwanza, mtu anayetegemea msukumo wa nje kufanya kazi hawezi kujituma. Atafanya kazi kwa mazoea. Pili, ni vigumu kuwa mbunifu. Huwezi kuwa na uwezo wa kutafuta majibu ya matatizo kama huna msukumo unaoanzia ndani yako.

Hata hivyo, kiongozi anaweza kuweka mazingira yanayowapa wafanyakazi motisha ya kutekeleza majukumu yao kwa kujituma bila kutegea. Motisha ni hamasa inayomsukuma mtu kufanya jitihada za kufikia malengo. Mtu mwenye motisha hahitaji uangalizi wa karibu kutekeleza wajibu wake.

Makala haya yanaangazia matano yanayosaidia kukuza motisha ya watu wanaofanya kazi chini yako wewe kama kiongozi.

Mazingira bora ya kazi

Hamasa ya kazi inaanzia kwenye namna unavyomwezesha mfanyakazi kutekeleza kazi yake bila vikwazo. Utendaji wa kazi, kwa mfano, unategemea upatikanaji wa vitendea kazi vya msingi. Hakikisha vitendea kazi anavyovihitaji mfanyakazi wako vinatosheleza.

Pia, weka mazingira yanayomwezesha mfanyakazi kutumia vipaji vyake ipasavyo. Moja wapo ya sababu zinazoongeza motisha ya kazi ni mtu kuona mamna gani anaweza kutumia uwezo alionao kikamilifu. Weka mazingira yanayompa fursa hiyo.  

Kadhalika, maslahi mazuri yanampa mfanyakazi utulivu wa nafsi. Mfanyakazi mwenye msongo wa mawazo wa namna atakavyoendesha maisha yake, hawezi kuwa na hamasa ya kufanya kazi kwa kujituma.  Mlipe mfanyakazi wako kiwango kinacholingana na makubaliano mliyojiwekea.

Baadhi ya viongozi wana tabia ya kuzuia stahili za mfanyakazi kwa sababu zisizoeleweka. Mwisho wa mwezi unapofika ndio kwanza wanajifanya wako na mambo mengi kiasi cha kuchelewesha mishahara. Haipendezi. Mpe mtu kile unachojua ni haki yake. Kama huna sababu ya msingi, lipa madai yoyote ya haki kulingana na kazi aliyoifanya.

Kuaminika na kuheshimika

Kila binadamu analo hitaji la kuaminiwa. Unapokuwa na uhakika mtu unayemheshimu anakuamini unakuwa na motisha ya kufanya vizuri zaidi kukidhi imani yake. Kama kiongozi kazini, unahitaji kuwa na tabia ya kuonyesha unaamini utendaji wa watu wako pasipo kuwaingilia bila sababu.

Unaweza kuonyesha imani kwa namna nyingi. Kwa mfano, badala ya kumfuatilia mtu kwa karibu mno, mpe kiasi fulani cha uhuru wa kufanya kazi kwa namna anayoona inafaa muhimu asiharibu kazi. Hitaji kuona matokeo ya kazi badala ya kudhibiti kila kinachofanywa ikiwa si lazima.

Kadhalika, kuwaamini wafanyakazi kunakwenda sambamba na kuwaheshimu. Heshima kwa watu walio chini yako –iwe ni kwa maneno na vitendo vyako –inakutengenezea mazingira ya kuheshimiwa. Epuka kuonekana unawadharau watu kwa kuwatendea kama watoto.

Hata pale wanapokuwa wamekosea onyesha staha kwa namna unavyoshughulika makosa yao. Kwa mfano, huna sababu ya kumfokea mtu kwa sababu tu una madaraka. Jifunze kudhibiti hasira hata pale unapokuwa na sababu ya kuhalalisha kuudhika mbele ya kadamnasi.

Kutambuliwa na kushirikishwa

Kutambuliwa ni kuonyesha kuelewa nafasi ya mfanyakazi wako kwenye ofisi, idara, kampuni au taasisi.  Unapomtambua mfanyakazi, unamfanya ajisikie kuthaminiwa. Kwa mfano, kufahamu jina na kumtambua kwa nafasi aliyonayo inatuma ujumbe kuwa unathamini uwepo wake.

Kadhalika, namna bora ya kuthibitisha kuwa unawatambua wafanyakazi wako ni kuwafanya wajione ni sehemu ya taasisi au kampuni yako. Washirikishe kwenye maamuzi hata kama unajua wewe ndiye mwenye sauti ya mwisho. Omba mawazo ya watu waliochini yako. Onekana ukiandika mawazo unayoyapokea. Kile kinachowezekana kufanyiwa kazi, kitekeleze. Unapofanya hivi kwa dhati watu watakuwa na ari ya kazi.

Kueleweka kwa malengo

Moja wapo ya mambo yanayofanya watu wakose ari ya kazi, wakati mwingine ni kutokueleweka kwa malengo ya taasisi. Hali hii hufanya kila mtu ajikute anafanya kile kinachomjia kichwani ili naye aonekane anachapa kazi.

Fanya jitihada wafanyakazi wajue kampuni au taasisi inalenga kufika wapi. Malengo ya muda mrefu na ya muda mfupi yaeleweke. Kwa mfano, kama ni kampuni, ifahamike mnataka kupata mafanikio gani katika kipindi cha mwaka mmoja. Kila mmoja aelewe mwelekeo wa pamoja.

Lakini ili malengo hayo ya kitaasisi yawe na maana, lazima uhakikishe kila mmoja anajua anapaswa kufanya nini. Ainisha majukumu ya kila mfanyakazi kuepusha mwingiliano usio na sababu. Kila mmoja afanye kazi yake bila kuingilia majukumu ya mwenzake.

Kadhalika, ni vyema na wewe kama kiongozi ukatabirika. Hakikisha waliochini yako wanajua kwa hakika unatarajia nini kwao. Kutabirika kwako kama kiongozi kunarahisisha kazi ya watu kukidhi matarajio uliyonayo.

Usalama wa ajira

Watu wanapenda kuwa na uhakika na kesho. Hofu ya kufutwa kazi, kuonewa, kudhulumiwa, inaondoa motisha kazini. Ukitaka kuongeza ari ya kazi kwa wafanyakazi wako, wafanye wajisikie wako salama.

Njia ya kwanza kumhakikishia mtu usalama wake ni kumpa mkataba. Hili ni sharti la kisheria na kisaikolojia. Mfanyakazi anapokuwa na mkataba anaouridhia anakuwa hana sababu ya kuwa na wasiwasi na kesho.


Sambamba na hilo, jitahidi kuaminika. Epuka kuonekana mtu mwenye tabia ya upendeleo wa namna yoyote ile. Makundi ya wafanyakazi ‘vipenzi’ si tu yanawavunja moyo wasio ‘vipenzi’ lakini pia yanazalisha misuguano inayoweza kufubaza ufanisi wa kampuni, idara au taasisi unayoiongoza. 

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Ukuaji wa Kiakili na Kimwili kwa Mtoto wa Miaka 0 – 3

Picha
Katika makala haya, tunatazama kwa ufupi makuzi ya mtoto mwenye umri wa siku moja mpaka miezi 36. Tutaangalia mambo ya msingi yanayonesha ukuaji wa mtoto unavyoendelea katika maeneo makubwa manne; 1) ukuaji wa kimwili 2)  kiakili 3)  kimahusino na watu wengine na mwisho 4) kihisia. Kwa kawaida maeneo haya manne yanategemeana ili kumwezesha mtoto kukua kwa ujumla. Kwa mfano ili mtoto akue kimwili, anahitaji ukuaji wa akili ipasavyo ambayo nayo itaathiri namna anavyomudu hisia zake na hivyo kuhusiana na watu wengine. Kwa hiyo ni sawa tukisema hakuna ukuaji wa eneo moja usiotegemea eneo jingine.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»