Jinsi ya Kumsaidia Mtoto Aweze Kushirikiana na Wenzake

Kushirikiana ni uwezo wa mtoto kuelewa watu wengine wanatarajia nini kwake. Mtoto mwenye ushirikiano na watu, ni mwepesi kutoa alichonacho, ni msikivu, hufanya kazi na wenzake, hucheza kwa ushirikiano na wenzake na huwa na uwezo wa kutafuta suluhu pale anapojikuta katika mazingira ya ugomvi.

Kushirikiana na wengine ni tofauti na nidhamu. Nidhamu ni kufanya kile unachojua kinatarajiwa na wengine hata kama moyoni unaamini vinginevyo. Mfano, mtoto anapokwenda kulala kwa sababu anajua ni lazima afanye hivyo, hiyo ni nidhamu na si lazima iwe ushirikiano. Makala haya yanapendekeza njia nne za kumsaidia mtoto kushirikiana na wengine.
 
PICHA: africa-swiss-solidarity.ch
Onekana ukishirikiana na watu

Ikiwa unataka mwanao awe na tabia ya kushirikiana na watu, ni muhimu uanze wewe kuwa mfano wa namna tunavyoweza kushirikiana na wengine.

Kwa mfano, wape watu vitu mbele yake, shiriki kazi za ndani pale inapowezekana na onesha kuwapenda watu wengine wakiwemo rafiki zake. Kufanya hivyo kutakuza imani ndani ya mtoto kuwa katika maisha si rahisi mtu mmoja kufanya kila kitu bila msaada wa wengine.

Kadhalika, unapoongea nae tumia lugha inayoonesha kuelewa ‘dunia’ yake. Mtoto anayejisikia kueleweka, ni rahisi kuwa na ushirikiano. Kwa hiyo badala ya kupambana nae kwa ugomvi, jifunze kuwa mtulivu hata pale unapokuwa na hasira. Mtoto atajifunza kushirikiana na wewe.

Aone faida za kushirikiana

Weka mazingira ya mtoto kuona faida za kushirikiana na wengine kwa kushiriki michezo yake. Kwa mfano, anapokuwa na changamoto ya kutatu kitu fulani, msaidie ili atumie muda mfupi zaidi. Tafsiri atakayoipata ni kuwa unapofanya kazi na watu wengine, unaokoa muda na unaweza kufanya vizuri zaidi.

Pia mshirikishe kazi zako ukihakikisha kuwa atapata faida ya moja kwa moja. Kwa mfano, anaweza kutegemea kuwa ifikapo saa fulani utamsomea kitabu. Lakini wewe unayo kazi ya kufanya usafi kabla ya muda huo. Mkaribishe akusaidie ili mmalize kwa wakati mpate muda wa kufanya kile anachokitarajia.

Mpe nafasi ya kuchagua, mwelekeze

Jizoeze kutoa maelezo rafiki badala ya amri. Kwa mfano, kama unataka akalale mapema ili awahi shule kesho asubuhi, kumwambia, ‘Zima TV nenda kalale!’ ni kumwamuru. Lakini unaweza kutumia lugha ya kirafiki, ‘Saa zimeenda na kesho utahitaji kuamka saa 12 ili uwahi gari ya shule. Unaonaje ukalale?’ Lugha ya pili inakaribisha ushirikiano kuliko ya kwanza.

Sambamba na hilo, mpe fursa ya kuchangua. Mtoto anapokuwa na fursa ya kuchagua kipi afanye inamfanya ajisikie kuheshimika zaidi na hivyo anakuwa tayari kutoa ushirikiano. Mwekee mazingira ya kuchagua kipi anachopendelea zaidi na anapochagua kisicho bora mpe maelezo mepesi kumsaidia kutafakari maamuzi yake.

Msifie anaposhirikiana na wengine

Watoto wadogo wanapenda kusifiwa. Sifa zina uwezo wa kujenga tabia kuliko adhabu. Mtoto anapoonesha ushirikiano na wengine, onesha kutambua jitihada zake. Anapowapa wenzake vitu, usijifanye hujaona. Tambua tabia hiyo na ipongeze. Unapomsifia maana yake unamfanya ajitahidi kuendelea kushirikiana na wenzake ili atambuliwe.


Usisubiri afanye kinyume ili uadhibu kosa lake. Msaidie kuelewa kinachotakiwa kufanywa badala ya kisichotakiwa kufanyika. Panda mbegu ya ushirikiano kwa kumtambua pale anaposhirikiana. Adhabu zisizo za lazima zinaotesha tabia ya misuguano ya ndani kwa ndani inayoweza kufichwa kwa nidhamu ya muda.

Fuatilia gazeti la Mtanzania kwenye safu ya Uwanja wa Wazazi kila Alhamisi kwa makala kama hizi.

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Ukuaji wa Kiakili na Kimwili kwa Mtoto wa Miaka 0 – 3

Picha
Katika makala haya, tunatazama kwa ufupi makuzi ya mtoto mwenye umri wa siku moja mpaka miezi 36. Tutaangalia mambo ya msingi yanayonesha ukuaji wa mtoto unavyoendelea katika maeneo makubwa manne; 1) ukuaji wa kimwili 2)  kiakili 3)  kimahusino na watu wengine na mwisho 4) kihisia. Kwa kawaida maeneo haya manne yanategemeana ili kumwezesha mtoto kukua kwa ujumla. Kwa mfano ili mtoto akue kimwili, anahitaji ukuaji wa akili ipasavyo ambayo nayo itaathiri namna anavyomudu hisia zake na hivyo kuhusiana na watu wengine. Kwa hiyo ni sawa tukisema hakuna ukuaji wa eneo moja usiotegemea eneo jingine.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»