Mambo ya Manne ya Kufanya Mtoto Akusikilize, Akuheshimu

Msomaji mmoja wa safu hii aliniandikia hivi majuzi akidai mwanae hamsikilizi. Kwa mujibu wa mzazi huyu, pamoja na kufanya jitihada za kumwelekeza mwanae mambo muhimu ya kimaisha, bado kijana wake huyo haonekani kusikiliza. Anasema, kadri anavyomwadhibu mwanae, ‘ndivyo anavyozidi kuwa mkaidi…’

Mzazi huyu, inavyoonekana, amepoteza mamlaka yake kama mzazi. Mamlaka kimsingi ni uwezo wa kusema kitu na kikasikika bila kulazimika kutoa adhabu. Unapokuwa na mamlaka maana yake unayo nguvu ya ushawishi inayomfanya mtoto awe tayari kukuiga, kukusikiliza, kukuelewa na kufanya kwa hiari yake yale unayomwelekeza.


Ni ukweli ulio wazi kuwa ushawishi wa mzazi kwa mtoto wake hauji hivi hivi. Ushawishi ni matokeo ya jitihada za muda mrefu zinazofanywa na mzazi ili kuwekeza katika uhusiano na mwanae tangu mapema. Tutazame maeneo manne yanayoongeza ushawishi wa mzazi kwa mtoto.
Kushiriki anayoyapenda huongeza kuaminika PICHA: Sayuni

Kuaminika

Mamlaka yako mzazi kwa mwanao yanategemea kiwango cha imani alichonacho kwako. Kukuamini maana yake, kwanza, hana mashaka na nia yako njema kwake na pili, anaamni anayo nafasi ya pekee kwako kama mzazi wake.

Kwa kawaida, mambo madogo madogo sana ndiyo humfanya mtoto aongeze imani yake kwako. Kwa mfano, kutumia sehemu ya muda wako kwa ajili yake kwa kufanya mazungumzo na matembezi naye, kufurahia yale mema yanayomgusa zaidi, humfanya mtoto akuamini. Kuaminika kunakwenda sambamba na vile unavyoonesha kumthamini kama mtu anayestahili heshima.

Msimamo usioyumba

Hakuna kitu kibaya kama kutokueleweka unataka nini. Kutokueleweka kunakotokana na kubadilika badilika, kunatuma ujumbe mbaya kuwa huna uhakika na usahihi wa kile unachokidai kwake. Hali hii ya kutokutabirika kwako humfanya atake kuendelea kujaribu bahati yake kwa sababu tayari ana wasiwasi na mamlaka yako kama wazazi.

Ili kujihakikishia mamlaka ni muhimu kuwa na msimamo wa pamoja na mzazi mwenzako. Kupingana wazi wazi na msimamo na maamuzi ya mzazi mwenzako mbele ya mwanao huwapunguzia mamlaka yenu kama wazazi na ni kutengeneza mazingira ya kujaribiwa kwa mamlaka yenu mara kwa mara.

Kuishi unayoyasema

Mtoto hujifunza zaidi kwa yale unayoyafanya kama mzazi kuliko yale unayoyasema. Mamlaka yako kama mzazi yanategemea na namna maneno yako yanavyooana na yale unayoyafanya. Mtoto anapokuona ukifanya yale yale unayomzuia yeye anakupunguzia alama za ushawishi wako kwake.

Hakikisha unaishi maneno yako. Tenda unayoyasisitiza. Unapomwambia ashukuru anapopewa kitu, kuwa mfano kwa kuwa mtu wa shukrani. Unaposisitiza aombe msamaha, jitahidi kuonesha mfano kwa kuomba msamaha pale unapojikwaa.

Mstahi anapokosea

Unafanya nini pale unapogundua mwanao amekosea? Unamkemea kwa ghadhabu tu kwa sababu ni mtoto? Ni vizuri kuelewa kuwa watoto, kama sisi tulio watu wazima, wanatamani sana kutendewa kwa staha. Unapomtendea kwa staha unamfanya ajione analo deni la kukulipa heshima unayostahili.

Hakuna sababu ya kumkemea mtoto kupita kiasi hata kama unajua ni kweli amekosea. Hakuna sababu ya kumvunjia heshima kwa kumdhalilisha mbele ya rafiki zake. Unapofanya hivyo, ni rahisi kujenga kisasi cha utoto. Usipomstahi mwanao, unapoteza mamlaka yako kwake.


Kwa ujumla, mamlaka yako kama mzazi ni zao la maisha yako yanayohalalisha kusikilizwa. Ukijenga uhalali kama mzazi, hutalazimika tumia nguvu nyingi kutafuta ushiwishi kwa mwanao. 

Fuatilia safu ya Uwanja wa Wazazi kwenye gazeti la Mtanzania kila Alhamis kwa makala kama hizi. Barua pepe: bwaya@mwecau.ac.tz    


Maoni

  1. poker9/10/16 5:44 PM

    Chapisho hili limeondolewa na msimamizi wa blogu.

    JibuFuta
  2. poker13/10/16 5:10 AM

    Chapisho hili limeondolewa na msimamizi wa blogu.

    JibuFuta

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Ukuaji wa Kiakili na Kimwili kwa Mtoto wa Miaka 0 – 3

Picha
Katika makala haya, tunatazama kwa ufupi makuzi ya mtoto mwenye umri wa siku moja mpaka miezi 36. Tutaangalia mambo ya msingi yanayonesha ukuaji wa mtoto unavyoendelea katika maeneo makubwa manne; 1) ukuaji wa kimwili 2)  kiakili 3)  kimahusino na watu wengine na mwisho 4) kihisia. Kwa kawaida maeneo haya manne yanategemeana ili kumwezesha mtoto kukua kwa ujumla. Kwa mfano ili mtoto akue kimwili, anahitaji ukuaji wa akili ipasavyo ambayo nayo itaathiri namna anavyomudu hisia zake na hivyo kuhusiana na watu wengine. Kwa hiyo ni sawa tukisema hakuna ukuaji wa eneo moja usiotegemea eneo jingine.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»