Young Scientists Tanzania: Kujenga utamaduni wa kutafuta ufumbuzi wa matatizo yetu kisayansi

YAMEKUWEPO madai ya siku nyingi kwamba elimu yetu haijaweza bado kutufundisha kufikiri sawa sawa. Kwamba tunafundishwa kukariri, kukumbuka na kurudia rudia yale yale tunayofunindishwa madarasani. Hatufundishwi zaidi ya nadharia za mambo yanayojulikana tayari. Hatufundishwi kuyatazama mambo kwa macho ya kutafuta kujua yasiyojulikana. Matokeo yake, tunaambiwa, hata wanafunzi wa taasisi za elimu ya juu, wamekuwa wakipata taabu kujifunza namna sahihi ya kufanya tafiti kama sehemu ya Shahada zao.

Nini sababu ya hali hii?

Mwonekano nje ya ukumbi wa Diamond Jubilee jioni hii. Picha: @bwaya
Wengine wanasema, hatujaweka msisitizo kwenye sayansi, kwa maana ya kutafiti. Kutafuta majibu ya matatizo yetu kwa njia za kisayansi.
Inasemwa, hali iko hivi kwa sababu shule zetu hazijawezeshwa. Resources. Siku zote wimbo umekuwa ni ule ule kwamba "Serikali, serikali, serikali", "Shule zetu hazina maabara...wala vifaa",  "Kukosekana kwa maabara, maana yake ni kupungua kwa uwezo wa kutafiti, na hivyo kukosekana kwa uwezo wa kuelewa matatizo yetu kwa kina na kuyapatia ufumbuzi".

Madai haya yanaweza kuwa na ukweli kwa kiasi fulani. Tumekuwa tukifundishwa Sayansi kama historia ya yaliyofanywa. Msisitizo haujawa kwenye kuyaelewa mazingira yetu na kubaini matatizo halisi yanayotukabili na kuyatafutia ufumbuzi, na badala yake, tumekuwa tukisomeshwa mambo yasiyotuhusu moja kwa moja.

Young Scientists Tanzania inajaribu kufanya nini?

Young Scientists Tanzania, taasisi inayohimiza tafiti kwa vijana, kwa ushirikiano na Serikali, inajaribu kuziba pengo hilo. Tangu kuanzishwa kwake, mwaka 2011, Young Scientists Tanzania imekuwa ikihamasisha wanafunzi kufikiri kwa bidii yale wanayofundishwa, na kuona namna wanavyoweza kuyatumia kujaribu kutatua matatizo yanayowazunguka kwa njia za kisayansi.
Maandalizi ya sehemu ya maonyesho Diamond Jubilee. Picha: @bwaya

Tunapozungumzia Sayansi, hatuna maana tu ya masomo yale yaitwayo ya sayansi, bali, elimu ya kubaini kanuni, kwa kutumia tafiti zilizopangiliwa kwa utaratibu unaoeleweka, ili kumwezesha mtafiti kukusanya takwimu zitakazomwezesha kufikia hitimisho linalokubalika. Kwa maana hiyo, historia pia yaweza kuwa aina moja wapo ya Sayansi, kama ilivyo Fizikia.

Kwa kutumia mfumo wa mashindano yanayoanzia kwa ngazi ya shule na baadae taifa, wanafunzi wanawezeshwa kufikiri kwa makini namna ya kufumbua matatizo yao, kwa lengo la kushinda, lakini wakati huo huo, wakibadili fikra zao kwa sayansi na tafiti.

Young Scientists Tanzania, imeweza kuwafanya wanafunzi kufanya tafiti kwa kutumia vifaa rahisi, mara nyingine bila kulazimika kwenda maabara. Na inapobidi kutumia vifaa ambavyo havipatikani mashuleni, wanafunzi wamekuwa wakihimizwa kupata msaada kwenye taasisi za kitafiti vikiwemo Vyuo Vikuu ili kuweza kufanya majaribio hayo. Kwa jinsi hiyo, kujenga kiungo kati ya shule na taasisi za utafiti.

Inashangaza kuona namna wanafunzi wanavyoweza kufanya mambo makubwa, wakipewa nafasi ya kufanya hivyo. Na mara nyingi, wanafunzi hawa, wamekuwa wakifanya yale ambayo walimu wao, hawajawahi kufikiri kuyafanya. Walimu wanajikuta wakigeuka kuwa wanafunzi kwa wanafunzi wao wenyewe. Enzi mpya.

Maonyesho ya wiki hii Diamond Jubilee

Alama za makundi manne ya tafiti. Picha: @bwaya
Katika kuhakikisha kuwa hilo linafanyika, tangu mwezi Februari mwaka huu, wanafunzi wa shule nyingi za sekondari hapa nchini, kwa msaada wa walimu wao wamekuwa wakifanya tafiti kujaribu kuja na majibu ya matatizo yanayozikabili jamii zao. Wiki hii ni kilele cha shughuli hizo kwa maonyesho ya kitaifa yatakayokuwa yakifanyika kuanzia kesho tarehe 13 mpaka tarehe 14, 2014, katika ukumbi wa Diamond Jubilee, jijini Dar es Salaam.

Wanafunzi kutoka kwenye shule zaidi ya 100, katika mikoa 20 ya Tanzania, watashiriki maonyesho hayo ambayo hatimaye yatasailiwa na waamuzi waliobobea katika makundi manne makubwa:
1) Sayansi asilia, kemikali na hisabati  2) Sayansi viumbe na ekolojia  3) Sayansi ya jamii na tabia  4) Teknolojia.

Maonyesho haya, na shughuli nzima kwa ujumla, imedhaminiwa na BG Tanzania, na Irish Aid kama wafadhili wakuu.

 Twitter: @bwaya

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye
Soma zaidi »»

Pay $900? I quit blogging

Picha
Global Voices Citizen Media Summit in Cebu, The Philippines in 2015. Photo Courtesy of Global Voices I started my blog in 2005. I was among very few Tanzanians who were inspired by Ndesanjo Macha to start blogging.  For those of you who do not know, the history of Tanzanian blogosphere recognizes the contribution of this great man. His influential  weekly column in a local newspaper invited many of us to his blog. In fact he was the first Tanzanian to blog in Kiswahili . That was in 2004. I had the privilege of meeting him in Nairobi, Kenya in 2012 and in Cebu, The Philippines in 2015. We were both attending Global Voices Citizen Media Summits. For me, blogging was fun. I never thought that blogs could actually threaten politicians. That was until 2010 when I had an opportunity to attend the Global Voices Citizen Media Summit   in Santiago de Chile. I was shocked to hear friends talking about restriction of freedom of speec
Soma zaidi »»

Zijue Tabia Nne za Kiongozi Bora Kazini

Picha
Ufanisi kazini, kwa kiasi kikubwa, unategemea uwezo alionao kiongozi. Huyu ni mtu mwenye mamlaka yanayompa sauti ya kuhamasisha watu kujiwekea dira na utaratibu wa kuifikia dira hiyo. Kiongozi anatambulishwa na uwezo wake wa kuwavuta na kuwashawishi watu makini kutumia vipawa , ujuzi na uzoefu walionao katika kuwezesha kufikia malengo mapana ya kampuni, taasisi au kikundi husika.
Soma zaidi »»