Maneno ya kuepa unapozungumza

Unaweza kuwa unaamini huna dharau. Lakini watu ndivyo wanavyokuona. Yaani vile ujichukuliavyo, sivyo wanavyokuchukulia wenzio.

Hali hii inaweza kuchangiwa kwa kiasi kikubwa na maneno unayotumia katika kuwasiliana na watu.

Maneno, hata yale madogo madogo, yana nguvu kuliko tunavyoweza kufikiri.

Hebu tuangalie mifano michache kuonyesha athari za maneno mawili, 'najua' na 'lakini'.

1. Najua:

Unapomjibu mtu anayekuambia jambo kwa neno 'najua', unatoa picha kwamba wewe ni 'machinoo'.
Hata kama ulishakijua kinachosemwa, si uungwana kusema '...hiyo nlishajua mbona...?' au '...ah, nshafikiri kabla...'.
Sema '...nafurahi kusikia hivyo..'
'Najua' inaleta picha kwamba unajidai kuwa na taarifa nyingi, mjuaji, usiyekubali kujifunza kwa wenzako, unawadharau wenzako na sifa nyingine mbaya mbaya.

2. Lakini:

Inakuwa pale unapoanza na kila namna ya sifa nzuri, halafu unaishia na 'lakini' kuonyesha upungufu uliouona katika hali husika. Mawazoni mwako unadhani zile sifa ulizoanza nazo zitamsaidia msikilizaji kukosolewa bila maumivu. Ukweli hii haileti picha nzuri. Neno lakini ni sawa na kusema '...yale yote ya mwanzo nimefuta, ukweli ni kwamba...' au '...zile sifa za mwanzo zilikuwa geresha, saizi yako ni...'

Maneno mengine kama 'hata hivyo', 'pamoja na hayo', 'ingawa', 'hata kama' yanasifa ile ile ya kuonyesha kwamba wewe ni mkosoaji, hukuwa na nia ya kushauri kama unavyotaka iaminike.

Ikiwa hutopenda watu wakuelewe usivyo, tumia maneno kwa tahadhari kubwa. Leo tumeanza na hayo mawili.

Maoni

  1. Subi Nukta23/3/09 10:47 PM

    Bwaya, nadhani maneno uliyoyataja hapo yanaweza kuwa na maana nzuri ama mbaya kulingana na matumizi yake katika mtiririko wa maelezo anayoyatoa mtumiaji wa maneno yenyewe. Kwa mfano nikisema, '...hatimaye Sungura aliendelea kuzungukazunguka shambani kwa imani kuwa atapata majani siku hiyo ingawa alikuwa amevunjika mguu', au '...wazee walishindwa kuipata haki yao katika baraza ya Kijini, hata hivyo, waliazimu kufunga safari kufikisha madai yako katika ofisi ya Katibu Tarafa' ama, '...sitachoka kutafuta hata kama wataninenea mabaya' nk nk.
    Kwa hivi, maneno na kauli mara nyingi nadhani huendana na hali halisi ya wakati huo.

    JibuFuta
  2. Bila jina23/3/09 11:47 PM

    Najua wajua lakini nahakikisha kuwa wajua ninachodhania wajua:)

    ...Lakini tena sina uhakika kuwa wajua ninachodhania wajua.

    Wiki njema:D

    JibuFuta
  3. Christian Bwaya24/3/09 9:14 AM

    Subi,
    Pengine ni kwa sababu ya jitihada za kuandika kwa ufupi.

    Nakubaliana na maoni yako.

    Maneno hayo, hayaleti picha mbaya ikiwa yatafuatiwa na maneno yasiyokinyume na pia yakiwa yanazungumzia nafsi ya mzungumzaji mwenyewe na si anayesikiliza.

    Serina, nakubaliana na wewe. Kumbe maneno hayo hayo yanategemea mukhtadha. Muhimu ni matumizi ya makini kwa maneno hayo katika mazungumzo. Ni sehemu muhimu ya kujielewa.

    JibuFuta

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi...
Soma zaidi »»

Ukuaji wa Kiakili na Kimwili kwa Mtoto wa Miaka 0 – 3

Picha
Katika makala haya, tunatazama kwa ufupi makuzi ya mtoto mwenye umri wa siku moja mpaka miezi 36. Tutaangalia mambo ya msingi yanayonesha ukuaji wa mtoto unavyoendelea katika maeneo makubwa manne; 1) ukuaji wa kimwili 2)  kiakili 3)  kimahusino na watu wengine na mwisho 4) kihisia. Kwa kawaida maeneo haya manne yanategemeana ili kumwezesha mtoto kukua kwa ujumla. Kwa mfano ili mtoto akue kimwili, anahitaji ukuaji wa akili ipasavyo ambayo nayo itaathiri namna anavyomudu hisia zake na hivyo kuhusiana na watu wengine. Kwa hiyo ni sawa tukisema hakuna ukuaji wa eneo moja usiotegemea eneo jingine.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye ...
Soma zaidi »»