Usipompata utotoni, ukubwani atakutoroka

 


Kuna umri ukifika maisha hudai vingi. Tunakimbizana na pilika za kuongeza kipato. Tunapambana na majukumu mengi kiasi kwamba wazazi tulio wengi tunakosa muda wa kuwa karibu na watoto. Ukaribu hapa ukiwa na maana ya kumsikiliza mtoto, kuelewa maendeleo yake na ha
ta kujua nini kinausumbua moyo wake. Ingawa wazazi wengi tunaelewa fika kwamba watoto wanatuhitaji, lakini sasa tufanyeje na mambo yalivyomengi?

 

Simulizi la rafiki yangu Slaquara linaweza kukusaidia mzazi kufikiri upya vipaumbele vyako katika maisha. Katika mazungumzo yetu kuhusu familia, Slaquara ananisumulia jambo linalonishangaza kidogo:

 

“Mzee wangu analalamika sana kwamba siwasiliani naye. Namwelewa. Inaweza kupita hata mwezi mzima sikumbuki kuulizia hali yake. Kwa umri wake kusubiri kupata habari zake kupitia kwa mke wangu si sawa.” Namfahamu Slaquara kama mcha Mungu anayejali sana watu. Hili la kumtelekeza mzazi wake limekaaje?

 

“Hata sijui. Lakini ni kama sina kabisa habari naye. Hata tukionana huwa sina mambo mengi ya kuzungumza naye. Tunasalimiana ndio inakuwa basi. Juzi hapa nilimleta hapa kwangu apate matibabu. Nimetumia fedha nyingi kumtibia. Lakini huwezi amini, aliporudi Karatu, ni kama ufahamu wangu umemfukia.”

 

Mke wake Slaquara, mwanamke mwema, mchangamfu na muongeaji. Hapa anaingilia kati kidogo kueleza namna anavyosaidia kurejesha mawasiliano kati ya mumewe na baba yake, “Mara zote mimi ndio huwa ndio nakukumbusha kumpigia mzee. Sikulaumu lakini ni jambo ambalo kweli mwanzoni mwa ndoa yetu lilinisumbua sana. Nilikuwa najiuliza kwa nini huna mawasiliano na baba yako?”

 

“Lakini unaelewa sio kwamba simpendi…” anajitetea Slaquara na sote tunaangua kicheko chenye maswali.

Ushunuzi unatambua uhusiano mkubwa kati ya malezi na tabia zetu ukubwani. Tunayokutana nayo utotoni yana nguvu ya kuamua tunavyokuwa ukubwani. Namwuuliza Slaquara anachokumbuka utotoni. Maisha yake na baba yake yalikuwaje?

 

“Baba yangu alikuwa mkali sana. Sikumbuki ni wakati gani nikiwa mdogo niliwahi kufurahia uwepo wake kama baba.” Slaquara ananyamaza ghafla. Huenda kagundua kaponyokwa na siri. Uso wake unajaa aibu. Namwona akilazimisha tabasamu. Nahisi ni kama anakumbuka matukio mengi yanayomwuumiza. Sote tunampa muda achague cha kutuambia.

 

Slaquara anavunja ukimya: “Mzee alikuwa mtata sana. Hakuwa mtu wa kufikika. Ungeweza kumsogelea karibu kabisa na wala asijue upo. Mke wake anajisikia huruma. “Jamani. Hapo unatia chumvi.” Slaquara hamjibu.

 

Kwa mbali machozi yanalenga lenga, “Kuna siku nakumbuka tunatembea kwenda kanisani. Darasa la nne au tano kama sijasahau. Baba yuko mbele anapiga hatua kubwa za kiutu uzima na mimi na utoto wangu nalazimika kumkimbilia. Natamani baba anisubiri anishike mkono niende naye sambamba. Baba wala hajali kuna mtoto anamfuata kwa nyuma.” Wote tunacheka kwa masikitiko. Tunaponyokwa na pole isiyotarajiwa, “Inatia huruma jamani!”

 

Slaquara anatuonesha namna mtoto kimaumbile anavyotamani kuwa karibu na mzazi wake. Ufahamu wa mtoto unatafsiri kujali kama kitendo cha mzazi kupunguza mwendo na kumshika mkono. Masikini baba yake hakuelewa.

 

Slaquara anatusimulia desturi ya wa-Iraq. Baba na mama, kwa kawaida walilala nyumba tofauti kwenye boma lile lile. Baba, kwa kawaida, alilala na wanae wa kiume. “Tulikuwa tunalala na baba kitanda kimoja. Kwetu mie nilikuwa mdogo zaidi. Kitu kilichokuwa kinaniuma enzi hizo ni saa za kulala zimefika natamani tukalale na baba na baba hata hana habari. Niliishia kwenda zangu kulala kinyonge nikiwa very dissappointed. Kuna namna nilijisikia kiumbe wa ziada kwenye ratiba za baba.”

 

Utoto wa Slaquara ulijaa upweke. Moyo wa Slaquara ulisukwa sukwa na njaa isiyoshibishwa. Hamu ya kuwa karibu na baba haikuwahi kutimizwa. Kidogo kidogo, Slaquara aliukubali ukweli kama anavyoeleza hapa, “Nadhani utakuwa sahihi. Sikuwahi kulifikiri hili kabla ya mazungumzo haya lakini nadhani ni kweli nilianza kukuuishi uhalisia nisioupenda kwamba ukaribu na baba yangu ni jambo lisilowezekana.”

 

Tunajifunza nini hapa? Wahenga walisema maisha ni mzunguko. Baba, ambaye miaka ile hakuona umuhimu wa kuwa karibu na mwanae, leo uzeeni anatamani kuwa karibu na Slaquara Slaquara alijifunza kuishi peke yake. Kibao kimegeuka.


Niandikie: bwaya@learninginspire.co.tz 

Maoni

  1. Muasisi MWADEF28/10/22 2:24 PM

    Nimefurahi sana kuona Unarejea katika Mtandao Tena Mkuu.
    Ninakushukuru sana

    JibuFuta

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye
Soma zaidi »»

Zijue Tabia Nne za Kiongozi Bora Kazini

Picha
Ufanisi kazini, kwa kiasi kikubwa, unategemea uwezo alionao kiongozi. Huyu ni mtu mwenye mamlaka yanayompa sauti ya kuhamasisha watu kujiwekea dira na utaratibu wa kuifikia dira hiyo. Kiongozi anatambulishwa na uwezo wake wa kuwavuta na kuwashawishi watu makini kutumia vipawa , ujuzi na uzoefu walionao katika kuwezesha kufikia malengo mapana ya kampuni, taasisi au kikundi husika.
Soma zaidi »»

Tabia za Mtoto wa Miaka 0 – 3 Kimahusiano na Kihisia

Katika makala yaliyopita , tuliangalia matukio muhimu ya kimakuzi katika maeneo mawili makubwa ya ukuaji wa mtoto nayo ni 1) kimwili na 2) kiakili. Katika sehemu hii ya pili, tunasaili ukuaji wa kimahusiano na kihisia ili kutazama yabia zinazojitokeza pasipo kuathiriwa na malezi na haiba ya wazazi. Kwa lugha nyingine, haya ni matarajio ya mtoto yanayoendana na umri wake bila kuingiliwa na matarajio na yanayofanywa na mzazi kwake.
Soma zaidi »»