Usidanganyike. Wema huanzia nyumbani.


Umewahi kukutana na mtu mwema kiasi kwamba unawaonea ‘wivu’ familia yake? Unajiuliza, “kama huyu jamaa anaweza kuwa mkarimu hivi kwa sisi wapita njia tusiomhusu kivile, nyumbani kwake si watakuwa wanamfaidi sana?” Sasa usinielewe vibaya. Silengi kukukatisha tamaa. Ni vile tu nimeshangazwa hivi majuzi.

 

Godi ni rafiki yangu wa siku nyingi. Kwa hulka, ni mtu mchangamfu mwenye wingi wa bashasha. Kaa na Godi mzungumze utapenda namna yake ya kuzungumzia masuala. Godi anajua aseme nini wapi na kwa nani.

 

Halafu kuna wema. Godi hasubiri umtafute. Haipiti wiki hajakupigia na wala hatakuuliza kwa nini humpigii. Hivyo. Ukiwa na shida, Godi huyu hapa. Hana uwezo sana kifedha. Maisha yake ni haya haya kama ya wengi wetu. Sema ni ule utajiri tu wa roho ya mtu. Usha’nfahamu? Godi. Ukiniuliza mtu mwema nimewahi kukutana naye, nitakwambia Godi bila hata kupepesa macho.

 

Jamaa yetu mmoja aliwahi kumsifia kiutani lakini alikuwa sahihi. Kwa jinsi alivyo mwema, jamaa alisema, Godi anaweza asiwe na hata mia ya kukupa lakini akaenda kukukopea mahali kusudi akunusuru na dharura. Huyo ndio Godi. Mwema kupindukia.

 

Saa nyingine unajiuliza, mtu anaanzaje kuwa mwema vile? Dini. Wengine wanaziona dini kama vyama vya kujenga himaya kwa mwamvuli wa imani. Mie niko tofauti. Dini ni ule ucha Mungu unaojenga wema usiowa maigizo.. Ndio Godi huyo. Ukifungua kibegi chake hukosi machapisho ya dini. Hakosi ibadani. Halafu sasa sio tu ni mtu wa makanisa kanisa, Godi anachapa kazi. Naambiwa kazini kwake ukitaka shughuli iende na matokeo yaonekane mpe Godi. Nadhani umepata picha kidogo.

 

Sasa juzi mke wake kanitafuta analia. “Shemeji nini?”nikamwuuliza kwa wasiwasi. Kwikwi kwa mbali. “Ongea na rafiki yako Godi. Naondoka,” shemeji ananichanganya. “Unaondoka? Unakwenda wapi shemeji?” nauliza kama mtu nisiyejielewa. “Nimechoka shemeji. Bora nife.” Kha! Imekuwaje tena shemeji anathubutu hata kufikiria mambo ya kujitoa roho wakati hata matokeo ya sensa hayajatoka. Kuna nini?

 

Shemeji, mke wake na Godi, anafunguka. Nabaki kinywa wazi. Sijui nimwambie nini zaidi ya kuitikia. Mama kateseka sana yule. Nabaki kishangaa. Godi kawa lini mkatili vile nyumbani? “Nimechoka maisha ya maigizo shemeji. Nimeishi maisha ya ujane muda mrefu. Bora niende kwetu. Nimesema nimechoka.”

 

Godi huyu huyu? Naona aibu maana ni kama nimedanganyika muda mrefu: “Hatuongei miaka na miaka. Hatuwezi kutulia mahali tuzungumze kitu kinachoeleweka. Godi hakamatiki nyumbani. Hajali la mtu sio mimi sio mtoto. Juzi mtoto kaugua usiku. Baba ni kama hayupo. “Usipaniki homa itaka yenyewe?” Ndio kitu cha maana alichosema. Muda wote anacheka na watu kwenye simu. Hana habari na mtu humu ndani.”

 

Lahaula. Naogopa ninayoyasikia. “Shemeji, hatulali chumba kimoja muda mrefu.” Jamaa yangu amekuwaje tena? “Kutwa kusafiri utafikiri anafuatilia kitu cha maana. Kumbe ni wanamke.” Godi huyu huyu anayetembea na vitabu vya Tumwimbie Bwana kwenye mkoba?

 

Nikajifunza mambo mawili makubwa. Kwanza, tabasamu halisi la mwanaume linaanzia nyumbani. Usidanganywe na watu wachangamfu kwenye makundi sogozi mitandaoni. Bashasha la mwanaume wa ukweli linaanzia nyumbani. Uungwana wa halisi wa mtu sio huu tunaouona mitaani. Uungawana halisi wa mtu ni vile anavyoishi na watu wa nyumbani kwake. Hao ndio watu wanaomjua ndani nje. Hao ndio wanaweza kukwambia undani wa mtu.

 

Lakini kingine, nikagundua kumbe watu tunaishi kitalaam sana mjini. Si unajua dhana ya mtaji jamii? Nani atakuamini mjini usipovaa sura fulani? Unalazimika kuchekea mpaka wapitia njia, unagawa tipu kwa wahudumu, unajua usipofanya hivyo, wasifu wako mjini utajitia doa. Tunaishi kwenye dunia ya kibepari. Ukiharibu jina mjini utajikosesha vingi. Sasa hapo ndo’ unakutana na hizi sura ‘bora’ za watu zinazoonekana maofisini, makazini, ibadani. Lengo, mara nyingi, ni kuwezesha mipango yetu iende.

 

Nategemea kukutana na Godi nisikie anasemaje. Lakini wakati tunasubiri kumsikiliza Godi mwenyewe, nimegundua watu wengi hutafuta sana kuaminiwa na watu baki. Wanachasahau, masikini, imani inaanzia nyumbani. Unsha’nsoma? Ogopa sana mtu anayeweza kuumiza watu wa nyumbani kwake na wala haonekani kujali. Rudia sentensi hiyo.


Niandikie: bwaya@learninginspire.co.tz

Maoni

  1. Bila jina31/10/22 5:36 PM

    Asante kwa darasa zuri

    JibuFuta
  2. Bila jina15/11/22 6:50 PM

    Hii ni kweli kabisa, na inaumiza sana, kuna haja ya kujihoji na kubadilika

    JibuFuta

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye
Soma zaidi »»

Zijue Tabia Nne za Kiongozi Bora Kazini

Picha
Ufanisi kazini, kwa kiasi kikubwa, unategemea uwezo alionao kiongozi. Huyu ni mtu mwenye mamlaka yanayompa sauti ya kuhamasisha watu kujiwekea dira na utaratibu wa kuifikia dira hiyo. Kiongozi anatambulishwa na uwezo wake wa kuwavuta na kuwashawishi watu makini kutumia vipawa , ujuzi na uzoefu walionao katika kuwezesha kufikia malengo mapana ya kampuni, taasisi au kikundi husika.
Soma zaidi »»

Tabia za Mtoto wa Miaka 0 – 3 Kimahusiano na Kihisia

Katika makala yaliyopita , tuliangalia matukio muhimu ya kimakuzi katika maeneo mawili makubwa ya ukuaji wa mtoto nayo ni 1) kimwili na 2) kiakili. Katika sehemu hii ya pili, tunasaili ukuaji wa kimahusiano na kihisia ili kutazama yabia zinazojitokeza pasipo kuathiriwa na malezi na haiba ya wazazi. Kwa lugha nyingine, haya ni matarajio ya mtoto yanayoendana na umri wake bila kuingiliwa na matarajio na yanayofanywa na mzazi kwake.
Soma zaidi »»