Jinsi ya kumlinda mtoto na tofauti zenu



Simulizi la Renee limenikutanisha na wadau wa ushunuzi mjini Moshi. Tunapata kahawa jioni baada ya shughuli za siku. Hatujaonana muda. Tunasalimiana na kisha mada inageuka ghafla. Rebert anarejea mfano wa Renee, “Suala la mgogoro wa wazazi kumuathiri mtoto hilo halina mjadala.” Robert ‘anavuta’ kahawa kidogo kama mtu anayesikilizia ladha ya kinywaji cha moto sana na kisha anaendelea.

 

“Ukimsoma huyu dada ni dhahiri migogoro ya kifamilia ilikuwa na nguvu ya kuchora mwelekeo wa maisha yake ya kimahusiano.” Robert anasita. Wajumbe wamepotelea kwenye vioo vya simu zao. Kajihisi anaongea mwenyewe. Natingisha kichwa kumwitikia.

 

“Inasikitisha sana namna maamuzi yetu kama wazazi yanavyoweza kumnyanyasa mtoto kwa kiasi kile. Sitamani niwe mzazi nitakayemfanya mtoto awe na kazi kubwa ya kurekebisha tabia alizojifunza kwangu,” anajitahidi kujieleza Robert lakini kakatishwa tamaa. Wanaume hawamsikilizi wanacheka na simu zao. Hata mimi pia ninahisi huenda ninamsikiliza mwenyewe.

 

Kishunuzi, analolisema Robert lina ushahidi wa kutosha. Matatizo mengi ya kitabia tunayopambana nayo ukubwani tulijifunza kwenye familia zetu. Hatukuwa na ufahamu wa kutosha kuchambua mema na mabaya lakini fahamu zetu zilinyonya kila tulichokishuhudia kwa wazazi wetu.

 

“Hili linanifanya nijisikie hatia sana kama mzazi,” anatikisa kichwa Denis kwa masikitiko huku akibinya simu ilale kwa muda. Denis anafafanua, “Unajua kweli kuna kutofautiana kwenye maisha ya ndoa. Lakini watoto kuwa wahanga wa mambo yasiyowahusu inanifanya nijisikie vibaya.”

 

Mhudumu anakuja. Denis anajikausha kwa muda. Faragha ya meza inarejea na Denis anatoboa siri, “Mie siku moja mwanangu wa miaka sita alikuja akaniambia kitu ambacho mpaka leo kinanifanya nijisikie aibu sana: Mtoto aliniuliza: baba kwa nini unagombeza mama? Swali lilinichoma sana” Denis kafunguka. Si kawaida kwa wanaume kufunguka kiasi hiki. Hulka hii ya kuficha aibu huzuia mazungumzo na wanaume kufikia kwenye kiini cha tatizo.

 

Hisia tulizonazo ukubwani nyingi ni mchanganyiko wa kumbukumbu  ya yale tuliyoyashuhudia utotoni na tafsiri iliyotokana na tuliyopitia. Hisia kama sonona, hasira, aibu, hatia na hisia nyingine hasi ni matokeo ya kumbukumbu za uonevu, maumivu na kutokutendewa haki utotoni.

 

Nade, mwalimu, anatoa ufafanuzi kidogo, “Watoto bwana wanakuwa-ga makini sana na maisha yetu wazazi kuliko tunavyodhani. Inamtisha sana mtoto kwa mfano kuona mama yake analia. Mama anaweza kuchukua kawaida lakini kwa mtoto hiyo ikampa wasiwasi labda shida ni yeye (mtoto).” Unaweza kuona kwa nini mgogoro baina ya wazazi unaweza kuwa na madhara makubwa kwa mtoto.

 

“Unachokisema ni kweli,” Eze anaunga mkono maelezo hayo, na haraka anatuonesha upande wa pili. “Nimeona Renee anakuwa kama anajutia maisha aliyoishi mwenyewe kwa hiyo kaamua kumkaribisha mwanaume waliyeshindwana asiwe mbali na mtoto. Uamuzi mzuri lakini sijui kama anaona uwezekano wa baba kupanda vitu visivyo sawa kwa mtoto? Vipi kama kilichowafarakanisha ni tabia za baba?”

 

Swali gumu. Tunalijadili. Baada ya mjadala mrefu, Majid mwanasheria kitaaluma, anayepambana na ufaulu wa Shule Kuu ya Sheria (LST) anahoji ikiwa ubaya wa baba ni sababu inayotosha kumnyima haki ya kuwa baba kwa mwanae. Sikiliza Majid anavyong’aka: “Wangapi wetu hapa tumelelewa na wazee waliokuwa pasua kichwa? Kwa nini watu wakipishana mmoja ndio akose haki ya kumlea mwanae? Unajua hivi vitu ukiviangalia vizuri mara nyingi ni ego (ubinafsi). Unagombana na mtu unataka agombane mpaka na mwanao. Kweli?”

 

Denis aliyekuwa kashika tama muda mrefu anaitikia, “Sio sawa kabisa na kwa mambo yalivyo mara nyingi mwathirika anakuwa-ga mwanaume,” wote tunaangua kicheko cha mashaka. “Tukimeza ego zetu, tunaweza kumtenganisha mtoto na matatizo yetu. Lakini wasiwasi nao sio jambo la kupuuzia. Kuna watu ni shida. Mkishagombana anakuwa na kisasi mpaka anaweza hata kum-abuse (mnyanyasa) mtoto kingono. Kuchukua tahadhari ni muhimu lakini kumnyima mtoto haki ya kuwa na baba yake nayo ni aina fulani hivi ya ukatili.”

Nade anamkatisha, “Aah bwana unatumia maneno makali sana na wewe. Au na wewe ni mkatili nini?” wote tunanyanyuka tusisikie Denis anavyojitetea.


Niandikie: bwaya@learninginspire.co.tz 

 

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye
Soma zaidi »»

Zijue Tabia Nne za Kiongozi Bora Kazini

Picha
Ufanisi kazini, kwa kiasi kikubwa, unategemea uwezo alionao kiongozi. Huyu ni mtu mwenye mamlaka yanayompa sauti ya kuhamasisha watu kujiwekea dira na utaratibu wa kuifikia dira hiyo. Kiongozi anatambulishwa na uwezo wake wa kuwavuta na kuwashawishi watu makini kutumia vipawa , ujuzi na uzoefu walionao katika kuwezesha kufikia malengo mapana ya kampuni, taasisi au kikundi husika.
Soma zaidi »»

Tabia za Mtoto wa Miaka 0 – 3 Kimahusiano na Kihisia

Katika makala yaliyopita , tuliangalia matukio muhimu ya kimakuzi katika maeneo mawili makubwa ya ukuaji wa mtoto nayo ni 1) kimwili na 2) kiakili. Katika sehemu hii ya pili, tunasaili ukuaji wa kimahusiano na kihisia ili kutazama yabia zinazojitokeza pasipo kuathiriwa na malezi na haiba ya wazazi. Kwa lugha nyingine, haya ni matarajio ya mtoto yanayoendana na umri wake bila kuingiliwa na matarajio na yanayofanywa na mzazi kwake.
Soma zaidi »»