Tabia Tano Zitakazokupa Nidhamu ya Muda Kazini



Mafanikio katika eneo lako la kazi, kwa kiasi kikubwa, yanategemea matumizi ya muda ulionao kwa siku. Kile unachokifanya kati ya saa 6:00 usiku na saa 5:59 usiku wa siku inayofuata, ndicho kinachoamua utekelezaji wa majukumu yako.


Sote bila kujali aina ya kazi tunazofanya wala mahali tunapoishi tumepewa mtaji wa saa 24 kwa siku. Tofauti, hata hivyo, ni namna tunavyoweza kutumia saa hizo kwa tija.

Makala haya yanakupa uzoefu wa watu ninaowajua wana shughuli nyingi lakini wameweza kujijengea tabia ya nidhamu ya muda.  Kwa ujumla, wanatufundisha tabia tano muhimu.

Kuongozwa na malengo

Injinia Sylvanus Kamugisha, Mkurugenzi wa Kampuni ya Sylcon Builders Limited anasema mahali pa kuanzia ni malengo ya mwaka uliyonayo:

 “Vipaumbele vinatokana na malengo ya mwaka niliyonayo. Mfano, mwaka huu nimeazimia kuwa mtu was ala. Kupunguza uzito kilo 20, kusoma vitabu 40 na mambo kama hayo.”

“Kwa hiyo kwenye ratiba yangu ya siku pamoja na mambo mengine inaanza na dakika 15 za sala, baadae naenda kufanya mazoezi dakika 30 mpaka 45, baada ya hapo nasoma kurasa 10 mpaka 15 za kitabu kilicho kwenye ratiba yangu na ratiba nyingine inaendelea.”

Aidha, namna unavyotafsiri malengo yako katika siku inayofuata ni muhimu kama anavyoeleza Prosper Mwakitalima, Mkurugenzi wa Ubunifu wa Brand Exponential: “Nina utaratibu wa kupangilia siku yangu, siku moja kabla. Kisha ninaandaa mambo ya kutekeleza kesho kabla sijalala. Hii inanipa muda wa kuiona kesho kabla sijalala.”

Erick Mbogoro, mhadhiri wa Chuo Kikuu cha Dodoma naye anakubaliana naye: “Huwa naandaa abstract schedule (ratiba) yangu kabla ya kuanza siku. Kwa hiyo nafanya kazi kulingana na muda niliojipangia.”


Kujiwekea vipaumbele

Erasto Kitia, Ofisa elimu vifaa na takwimu, Halmashauri ya Wilaya Singida, anasema lazima kuwa na vipaumbele vya siku, “Jambo la kwanza lazima uyakubali na kuyaelewa majukumu yako vizuri. Tengeneza mpango wa kuyatekeleza majukumu hayo kwa kuweka vipaumbele na kuweka muda wa utekelezaji. Lakini muhimu sana kuwa na uwajibikaji binafsi na nidhamu ya kazi.”

“Katika kazi kuna mambo ambayo yakifanyika kwanza hurahisisha yajayo. Mengine yako ndani ya kipindi fulani tu kikipita hayawezekani tena. Kwa namna hiyo unaweza kujua kipi kianze na kipi kifuate,” anafafanua.

Dk Mwemezi Rwiza, mhadhiri katika Taasisi ya Sayansi na Teknolojia ya Nelson Mandela (NM-AIST) jijini Arusha hupangilia vipaumbele kwa kuangalia uzito wa majukumu.

 Anasema, “Ili kupangilia siku yangu, naangalia uzito. Kama VC (Makamu Mkuu wa Chuo) ameita kikao ofisini kwake na pia kuna muswada wa kukabidhi saa 10 jioni, nitaenda kwa VC kwanza. Naangalia pesa pia. Kama ninaandika andiko la mradi na kuna kikao cha kamati ya miundo mbinu ya chuo, kipaumbele change kitakuwa andiko la mradi.”


Orodha ya mambo ya kufanya

Tumaini Stephen, Mwanasheria wa Benki Kuu ya Tanzania (BOT) hutunza muda kwa kutengeneza orodha ya mambo ya kufanya kila siku: “Kila mwisho wa siku huwa napanga vitu vya kufanya siku inayofuata. Huwa napanga vitu kuendana na uhalisia wa muda nilionao na nahakikisha kila nilichopanga nakifanya ndani ya muda niliopanga.”

Katika kupanga vipaumbele vya siku, Tumaini Stephen ana utaratibu wa kuangalia uharaka wa jambo. “Sisi watu wa mahakamani huwa tuna deadline (makataa) haswaa kwenye kuweka vizuri nyaraka. Kama kesho ndio siku ya makataa na sijamaliza kuziandaa hilo lazima liwe jambo la kwanza kesho.”

Dk Rwiza naye anaunga mkono utaratibu huo, “Nahakikisha orodha hiyo ina uhalisia. Siyo realistic (haiwezi kuwa na uhalisia) kusahihisha mitihani karatasi 15 za wanafunzi halafu pia niwe na muda wa kupitia dondoo za andiko la miradi mitatu tofauti.”

Kutengeneza ‘desturi’ ya siku

Bahiya Abdi, mhadhiri wa Chuo Kikuu cha Kikatoliki Mwenge, anasema kwake nidhamu ya muda ni matokeo ya desturi ya siku aliyojijengea. Anasema, “Mimi ni mtu wa routine (kufanya mambo yale yale kila siku.) Huwa nimeshapanga nini huwa ninafanya kwa wakati fulani kwa vitu ambavyo kila siku lazima nivifanye. Sipotezi muda kupanga nini nitafanya saa ngapi wapi kwa sababu nina vitu ambavyo lazima nivifanye kwa wakati ule ule kila wakati.”

Lonyamali Morwo Mkurugenzi Mtendaji wa MultiSkills Business Consultancy naye ana desturi ya siku: “Nina majukumu matano ya kutekeleza kila siku. Naenda kazini, nasoma vitabu, lazima nikae na familia na kukutana na marafiki na pia niwe na muda wa kufanya kazi zangu binafsi nje na ajira. Kwa hiyo mimi huwa naamka saa 10 alfajiri na kuhakikisha hayo yote nimeyafanya kila siku.”

Kuongeza uzingativu katika kazi

Moja ya changamoto ya nidhamu ya muda ni kukosa uzingativu. Bahiya Abdi hukabilianaje na changamoto hii? Anajibu, “Huwa sikubali kuwa disturbed (kusumbuliwa) wakati nafanya kazi muhimu zinazohitaji umakini. Mfano, huwa naweka simu yangu mbali ili isinipe vishawishi vya kuitumia kufanya.”

Dk Rwiza, ambaye pia ana maelfu ya wafuasi  wanaofuatilia anayoyaandika kwenye mtandao wa Twitter naye hutumia mbinu kama hiyo: “Huwa siendekezi sana inconveniences (mambo yanayoingilia shughuli) zisizo na msingi. Kama nina kazi inayotakiwa mapema au niko na familia yangu huwa ninazima simu na hata kuchomoa waya wa internet.”

Ushauri


Lonyamali Morwo anamalizia kwa kutoa ushauri:  “Matumizi sahihi ya muda ndio siri ya mafanikio. Muda ni pesa na thamani ya pesa ipo kwenye muda. Unapata mshahara kwa kutoa muda, unapata mazao shambani kwa kutumia muda wako kuzalisha. Muda ukipita umepita na haurudi tena. Tujifunze kutunza muda.”

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye
Soma zaidi »»

Zijue Tabia Nne za Kiongozi Bora Kazini

Picha
Ufanisi kazini, kwa kiasi kikubwa, unategemea uwezo alionao kiongozi. Huyu ni mtu mwenye mamlaka yanayompa sauti ya kuhamasisha watu kujiwekea dira na utaratibu wa kuifikia dira hiyo. Kiongozi anatambulishwa na uwezo wake wa kuwavuta na kuwashawishi watu makini kutumia vipawa , ujuzi na uzoefu walionao katika kuwezesha kufikia malengo mapana ya kampuni, taasisi au kikundi husika.
Soma zaidi »»

Tabia za Mtoto wa Miaka 0 – 3 Kimahusiano na Kihisia

Katika makala yaliyopita , tuliangalia matukio muhimu ya kimakuzi katika maeneo mawili makubwa ya ukuaji wa mtoto nayo ni 1) kimwili na 2) kiakili. Katika sehemu hii ya pili, tunasaili ukuaji wa kimahusiano na kihisia ili kutazama yabia zinazojitokeza pasipo kuathiriwa na malezi na haiba ya wazazi. Kwa lugha nyingine, haya ni matarajio ya mtoto yanayoendana na umri wake bila kuingiliwa na matarajio na yanayofanywa na mzazi kwake.
Soma zaidi »»