Nani Awezaye Kutuletea Mabadiliko Tunayoyataka?

Ukisikiliza mazungumzo ya wa-Tanzania  –iwe vijiweni, mitaani, mitandaoni ama kwingineko –ni wazi wengi wetu tunayo hamu ya mabadiliko. Tuna shauku ya zama mpya. Shauku hiyo ya mabadiliko imetufanya wengi wetu tutumie muda mwingi kutafuta watu tunaohisi ‘wanatukwamisha.’ Ni hivyo kwa sababu tumejijengea dhana kwamba ili kupata mabadiliko tunayoyataka tunahitaji watu maalum wenye uwezo wa ‘kutuletea maendeleo’. Kwa hiyo ni kama tunasubiri wakombozi fulani fulani waje kutubadilishia mfumo tunaoamini ndio tatizo.

Mfumo ni nani?

Wananchi wengi tunapozungumzia mfumo tunafikiria ‘yanayofanywa na wenye mamlaka ya kutuletea maendeleo/mabadiliko.’ Tunafikiri tatizo letu kubwa ni watu wengine na hivyo mara zote tunajiweka upande wa kuwalaumu. Tunadhani ikiwa wengine (wenye mamlaka) wangefanya yale tunavyotamani yafanywe basi hali ya mambo ingebadilika. Kwa hiyo mara zote tunakuwa na orodha ndefu ya watu wa kuwanyooshea kidole isipokuwa sisi wenyewe.

Kwa mfano, mwalimu anapofelisha wanafunzi wake analaumu ‘mfumo wa elimu.’ Anatumia nguvu nyingi kuthibitisha kwamba tatizo haliwezi kuwa yeye bali watu wengine anaowaita mfumo. Kwake, tatizo ni mitaala isiyofaa, serikali isiyofanya wajibu wake, wanafunzi wasio na sifa na kadhalika. Analaumu wengine.

Ndivyo tunavyojadili matatizo yetu. Kila anayeshindwa kufikia matarajio ya jamii au anayedhani mambo hayaendi ipasavyo jibu ni jepesi: mfumo. Wananchi (tunaoitwa wa kawaida) tunashinda vijiweni ‘kuchambua’ namna siasa zetu zinavyoturudisha nyuma. Tunatumia masaa mengi kuwalumu watu tusiowajua. Tunaishi kwenye mazingira machafu lakini hatuchukui hatua kwa sababu ‘mfumo’ wa kusafisha takataka zilizotapakaa kwenye makazi yetu haufanyi kazi. Tunasubiri ‘mfumo’ uje utuzolee takataka zinazoathiri maisha yetu. Tusipowaona ‘watu wa mfumo’ wanaoweza kutupa matumaini ya kutatua matatizo yaliyo ndani ya uwezo wetu basi tunakata tamaa.

Hatuwezi kuchukua hatua zilizo ndani ya uwezo wetu?

Natambua umuhimu wa hicho tunachopenda kukiita mfumo. Natambua umuhimu wa viongozi wetu kuongoza harakati za kuhamasisha utatuzi wa changamoto zinazotukabili. Hata hivyo, pamoja na umuhimu wa mfumo, napendekeza sisi wananchi kutambua umuhimu wa kuchukua hatua zilizo ndani ya uwezo wetu kuleta mabadiliko tunayoyataka. Tubadilike.

Kuchukua hatua maana yake kabla ya mwalimu kulalamikaia mfumo wa elimu, ajiulize yeye amefanya wajibu wake ipasavyo? Amejibidiisha kutatua changamoto za wanafunzi zilizo ndani ya uwezo wake? Kama mwalimu anashindwa kushughulikia matatizo madogo yanayowazuia angalau wanafunzi wake kumi kuelewa somo lake, anawezaje kuzungumzia matatizo ya mfumo wa elimu wa nchi nzima? Kwa nini, kwa mfano, kwa kushirikiana na uongozi wa shule, kijiji na kata anamoishi, asijenge mfumo unaweza kufanya kazi darasani kwake? Hili haliwezekani?


Wananchi wakishiriki kusafisha mazingira yao. Picha: wazalendo25.blogspot.com
Ukweli ni kwamba kila mwananchi anaweza kuleta mabadiliko anayoyataka ikiwa atatambua na kutimiza wajibu wake kikamilifu. Hili linahitaji kubadili mtazamo. Kwa kubadili mtazamo na kuamua kuanza kuchukua hatua badala ya kutafuta makosa ya wengine, tunaweza kuleta mabadiliko. Hatuwezi kubadili chochote kwa kushinda kwenye mitandao ya kijamii, vijiweni, korido za maofisi kulalamikia watawala tunaowaona kwenye televisheni. Tunaweza kuleta mabadiliko makubwa kwa kila mmoja wetu kutambua mchango wake katika kuleta tofauti anayoitaka.

Viongozi wetu wa mitaa/vijiji/kata tunawajua na tunaweza kuwafuatilia kwa karibu. Tunaweza kushirikiana nao kufikiri namna bora ya kujenga mfumo utakaofanya kazi kwenye maisha yetu halisi. Sote kwa pamoja kuanzia chini tunaweza kushirikiana kujenga vimfumo vidogo vidogo vya kubadilisha hali ya mambo katika maeneo tunayoishi. Tukifanya hivyo, tutarahisisha kazi ya wale tuliowapa dhamana ya kujenga mfumo wa kitaifa utakaoakisi mifumo tuliyojenga sisi wenyewe kuanzia chini. Hayo ndio mabadiliko ya kweli. Mabadiliko ya mtazamo.
Twitter: @bwaya

Maoni

Chapisha Maoni

Zilisomwa zaidi wiki hii...

Mambo Yanayoweza Kugusa Moyo wa Mwanamke-1

Picha
WANAUME wengi wanaamini wanawake, kwa kawaida, ‘wanapenda hela.’ Kwamba ukiweza kumhakikishia mwanamke 'uhakika wa kiuchumi' unakuwa umemaliza. Ingawa hatuwezi kupuuza ukweli kuwa uhakika wa 'kiuchumi' ni moja wapo ya mahitaji ya mwanamke, lakini si sahihi kuamini kuwa moyo wa mwanamke unaweza kuthamanishwa kwa fedha. Fikra hizi walizonazo wanaume [kuwa anachokihitaji mwanamke ni fedha] zimeleta matatizo mengi katika mahusiano na ndoa. Kwa mfano, wapo wanaume ambao baada ya kuhakikisha wenzi wao wamepata mahitaji ya msingi, basi wanawatelekeza kihisia. Hali hii husababisha upweke mkubwa kwa wanawake hawa wanaojikuta hawana mtu wa karibu kuwasikiliza isipokuwa vitu.
Soma zaidi »»

Maana ya Saikolojia na Nafasi Yake Katika Jamii -1

Picha
SAIKOLOJIA, neno lililotoholewa kutoka neno la kiingereza psychology, si elimu inayoeleweka sana katika jamii yetu. Asili ya 'psychology' ni neno 'psyche' lenye maana ya nafsi. Katika makala haya, tunasaili kwa ufupi maana ya saikolojia kama taaluma na kuonesha nafasi ya taaluma hiyo ngeni katika jamii yetu katika kutatua matatizo ya kijamii na hivyo kuharakisha juhudi za watu kujiletea maendeleo yetu.
Soma zaidi »»

Haiba ni nini?

Sipendi kutumia kiingereza kwa sababu kwanza ninadhani kiswahili kinanitosha kabisa kuelezea kile ninachotaka kusema. Hata hivyo najua pia matumizi ya kiswahili chetu hayajawa katika kiwango kile kilichokusudiwa. Kuna maneno mengi yasiyoeleweka vizuri katika kiswahili cha kitabuni. Moja wapo ya maneno hayo ni hili ninalolitumia leo hii. Haiba. Pengine niweke msisitizo kwa faida ya wale wasiolifahamu neno hili vizuri. Personality. Wengine wanasema maana ya hichi kinachoitwa personality ni utu kwa kiswahili. Ni bahati mbaya kwamba niliyakimbia masomo ya lugha siku nyingi. Ila nimejiridhisha kwamba haiba ndiyo tafsiri muafaka kabisa. Haiba ni nini? Watu wengine watafikiria tunazungumzia mwonekano wa mtu kimavazi. Lakini haiba ni neno pana zaidi ya mwonekano wa mtu kwa nje. Haiba ni jumla ya tabia za mtu zinazotokana na kile anachofikiri, anachopenda, anavyojichukulia yeye mwenyewe, anavyowachukulia watu wengine na kadhalika. Haya yote hujenga mwonekano wa mtu unaopimika (tabia) kama vi
Soma zaidi »»

Tumia Mbinu Hizi Kuelewa Unachokisoma -3

Picha
PICHA: thesouthern.com Siku moja nikiwa kwenye maktaba ya Chuo Kikuu cha Dar es Salaam, wanafunzi wa shahada za awali waliingia kufanya mtihani wa muhula wa mwisho wa masomo. Wakati wanaingia, mmoja wao alijigamba kwamba hiyo ndiyo ilikuwa mara yake ya kwanza kukanyaga maktaba tangu amejiunga na chuo hicho miaka mitatu iliyopita. Nilishangaa inawezekanaje mwanafunzi wa chuo kikuu kujisifia jambo la fedheha kama hilo.
Soma zaidi »»

Uislamu ulianza lini?

Picha
YAMEKUWEPO madai kwamba Uislam ulianza tangu kuumbwa kwa dunia. Na wapo watu wanaotuaminisha hayo. Ukweli ni kwamba Uislam ulianzishwa na Nabii Muhammad mwaka 622 BK huko Arabia. Kabla yake, dini zilizokuwepo zilikuwa ni Uyuda ambayo ni dini rasmi ya Wayahudi (Judaism) na Ukristo ambayo ni dini ya mataifa wasio Wayahudi ulioanza miaka kadhaa baada ya Yesu kuwa ameondoka mwaka 33BK. Yesu mwenyewe hakuanzisha Ukristo. Alisali katika misikiti ya Wayahudi. Masinagogi. Maelezo haya yana msingi wa kistoria na sio propaganda za kidini. Ndio ni propaganda kwa sababu dini zote zimekuwa na tabia ya kuonyesha kwamba zenyewe ndizo za kweli kuliko dini nyinginezo hata ikibidi kwa kuichezea historia. Na ni bahati mbaya kwamba Dini zimekuwa na tabia ya kufanana ya kuzima uwezo wa waumini wake kuhoji lolote kwa kuwajengea hofu ya kujitafutia laana. Qur’an inatupa maelezo yanayokinzana kuhusu lini hasa Uislamu ulianza. Baadhi ya mistari katika kitabu hicho zinadai kwamba ‘nabii’ Muhammad ndiye
Soma zaidi »»

Zijue Tabia Nne za Kiongozi Bora Kazini

Picha
Ufanisi kazini, kwa kiasi kikubwa, unategemea uwezo alionao kiongozi. Huyu ni mtu mwenye mamlaka yanayompa sauti ya kuhamasisha watu kujiwekea dira na utaratibu wa kuifikia dira hiyo. Kiongozi anatambulishwa na uwezo wake wa kuwavuta na kuwashawishi watu makini kutumia vipawa , ujuzi na uzoefu walionao katika kuwezesha kufikia malengo mapana ya kampuni, taasisi au kikundi husika.
Soma zaidi »»

Tabia za Mtoto wa Miaka 0 – 3 Kimahusiano na Kihisia

Katika makala yaliyopita , tuliangalia matukio muhimu ya kimakuzi katika maeneo mawili makubwa ya ukuaji wa mtoto nayo ni 1) kimwili na 2) kiakili. Katika sehemu hii ya pili, tunasaili ukuaji wa kimahusiano na kihisia ili kutazama yabia zinazojitokeza pasipo kuathiriwa na malezi na haiba ya wazazi. Kwa lugha nyingine, haya ni matarajio ya mtoto yanayoendana na umri wake bila kuingiliwa na matarajio na yanayofanywa na mzazi kwake.
Soma zaidi »»